ROSETTA_MAGAZINE_201303

14
and gave the later ages a compelling
symbol for new births, awakenings and
creative endeavors. Let us hope that
Rosetta Literatura will be a symbol of
harbinger of a renaissance of its own.
SUNUŞ
ROSETTA’NIN RÖNESANSI
Talat S. Halman
2013 uğurlu, kutlu bir yıl. Rosetta
Literatura başlıklı dünya edebiyatı
dergisinin doğum yılı. 1779’da Napoleon’un
askerleri Mısır’ın Reşid (Raşid) kentinde
yeri kazarken yazılı bir taş buldular.
1801’de İngilizlere verildi bu taş, British
Museum’a girdi. Bir granit parçasıydı. Adı
tarihe Rosetta olarak geçti. Üstündeki
yazıtlar üç dilde kazılmıştı: Eski Mısır
saray dili, Mısır halk dili ve eski Elence.
İmparator 5. Ptolemi adını taşıyordu. Üç
dillilik Rosetta’yı uygarlık tarihinin bir nimeti
olarak dünyaya kazandırdı. İsa’dan önce
196 yılında yaratılmış olan bu taş, eski Mısır
hiyerogliflerinin okunmasını sağladı: Mısır
uzmanı Fransız bilgin (1790-1832) Jean
Francois Champollion, Helenistik çağın
Elencesinden yararlanarak hiyeroglifleri
çözdü, eski Mısır bilim alanını yarattı.
Rosetta taşı, uygarlık tarihinin
incelenmesinde de, karşılaştırmalı
edebiyatın yaşamında da simgesel önem
taşımaktadır. Dolayısıyla, elinizdeki
derginin Rosetta adıyla doğması, anlamlı ve
sevindiricidir, hatta övündürücüdür. Ruhunu
Reşit kentinin bulunduğu Nil Deltasından
alan Literatura “raşid / reşit’in çağrıştırdığı
kavramlarla, “doğru yolda olan, erdemli,
ergin, olgun” bir yayın olarak dünya
edebiyatına hizmet anlayışıyla doğdu.
Vedat Akdamar ve Mesut Şenol’un idealist
vizyonuyla çalışacak olan bir kadro, kar
amacı gütmeksizin, güdümlü ideolojilere
saplanmaksızın, iyi bir dünyanın en iyi
edebiyatına katkıda bulunmak azminde. Bu
ülküde “edebiyat eşittir yaşam” düşüncesi
de, “ulusların edebiyatları eşit düzeydedir”
ilkesi de egemendir.
İlginç bir tarihsel rastlantıyla, Champollion
ile Goethe aynı yıl (1832) ölmüşlerdi.
Champollion 1831’de Rosetta taşını
dâhiyane bir çözümle okumuştu. Ondan az
önce Goethe demişti ki: “Ulusal edebiyat
terimi artık fazla bir anlam taşımıyor.
Dünya edebiyatı çağı açılmak üzeredir,
herkes bunu hızlandırmak uğrunda
çalışmalıdır.”
Champollion ve Goethe’nin öldüğü
1832’den bu yana geçen 200 yıldan daha
kısa bir süre içinde dünya edebiyatı,
eskisiyle yenisiyle, kentlisi köylüsüyle,
bilimsellisi ve popüleriyle akıllara
durgunluk verecek bir zenginliğe erişti.
Ancak çeviri hala çok kıt (ABD’de her yıl
yayınlanan edebi kitapların sadece yüzde
3’ü başka dillerden)… Karşılaştırmalı
edebiyat bir akademik dal olarak verimsiz,
bu alandaki kitap ve dergilerin sayısı da az,
okuyucusu da.
Teknoloji çağı, elle tutulur kitapları yok
etmediyse de tehdit ediyor. Yeni (devrimsel)
okuma araçları gözlerimize egemen
olacağa benzer. Bilgisayarlarda, internette,
“kindle” gibi cep kütüphanelerinde okuma
çağına girdik.
Edebi türlerin bazılarında bunalımlar
var. Hemen her dilde, her kültürde
şiir aforoz ediliyor adeta. “Şiir öldü”
diyenlere hak vermek doğru değil ama
“Şiir can çekişiyor” diyenler belki haksız
değil. “Roman İmparatorluğu” gücünü
arttırıyor ama önceki imparatorluklar
gibi o da günün birinde çökebilir. Eleştiri
15