VitrA Çağdaş Mimarlık Dizisi - Arkitera

Tasarımın başından itibaren marina projesi, Çeşme kentsel dokusunun kısmi rehabilitasyonu
olarak ele alındı. Kentin denizle karşılaştığı ara kesitte zengin bir çarşı ve liman
dokusu elde etmeye çalışıldı. Kara yönünde araç yoluna açılan sokaklar ve meydanlarla
kentten gelen kalabalıklar marinaya yönlendirilirken, dükkânlar deniz yönüne doğru
açıldı. Deniz tarafından yaklaşım marinanın önemli bir kimlik sorunuydu. Steril marina
mekânlarından bir tane daha üretmek yerine, kalabalık bir Ege limanına yanaşma fikri
tercih edildi. Tasarımı yönlendiren bir diğer tema “Doğunun Kapıları” oldu. Yerel mimarinin
Akdeniz ve Ege kıyısında klasik mimariyle kurduğu alışverişle oluşan tasarım dili
önemsendi. Mimarların kimlikleri ve güncel eğilimlerinin yansımasından ziyade, “anonim”
ve bulunduğu yerleşmenin dilini kuran bir mimari yaklaşım benimsendi.
✎
1960’ların ortasından itibaren Türkiye kıyılarında da görülmeye başlanan yat turizmi,
1970’de açılan ve Turban A.Ş.’nin işlettiği Türkiye’nin ilk marinaları olan Kuşadası, Bodrum
ve Kemer’den sonra hızla yaygınlaşmaya başlamış ve ardından 1974 yılında ilk özel
sektör marinası olan Altınyunus Marina Çeşme’de hizmete girmiştir. Bu tarihten itibaren
bölgede artan ihtiyacı karşılayacak yat yanaşma ve bağlama yerlerinin bulunmayışı,
yeni yatırmları zorunlu kılmış ve bu yat güzergâhı üzerindeki ihtiyacı gidermek üzere
2010 yılında Çeşme Marina hizmete girmiştir.
Kendiliğinden oluşmuş yerel mimariye, organik dokuların yarattığı nitelikli yaşam çevrelerine,
kentsel ve mimari repertuvarlar ile biçimlenmiş bu özgün atmosferlere öykünen,
buralarda yaşanılan keyifli mekânsal deneyimleri referans alan, kısacası zaman içinde
birbirlerine eklemlenerek oluşmuş bu ahenkli anonimliği tasarım yoluyla bir hamlede
yeniden üretmeyi iddia eden Çeşme Marina, bu tasarlanmış anonimliği, ahengi ve yer
hissini oluşturabilmek amacıyla, tüm zihinsel yatırımını bu mimari dilin üretilmesine yapmıştır.
Tarihi Çeşme Çarşı aksını denize kadar uzatarak kendi bünyesinde kıyı boyunca devam
ettiren Çeşme Marina, kentin kendiliğinden oluşmuş bir dokusu gibi gözüken, meydanlar,
köprüler ve odak noktaları gibi bir dizi kentsel ve mimari elemanın bir araya gelerek
oluşturdukları parçalı yapıdaki bir çarşı ve marina projesidir.
Yerel mimarlık ve marina tasarımı konusunda uzman Xavier Bohl’ün de desteğiyle anonimliği
tasarlamak, yer hissini oluşturmak ve “oraya aitlik”i sağlamak amacıyla geliştirilen
bu dil, bir yandan Ege ve Akdeniz coğrafyasının kapsayıcı ortak paydasına ait olacak
kadar jenerik özelliklere sahip olup, diğer yandan da yerlisinin bile yadırgamadan benimseyebileceği
ve aşina olduğu, bulunduğu coğrafyanın zaman içinde birikmiş konvansiyonlarından
yararlanan, spesifik ve özcü bir dildir. Her binanın incelikle tasarlanmış
detayları, tek tek dikkatlice hesaplanmış boyutları, büyük bir duyarlılıkla seçilmiş renk
ve malzeme çeşitliliğinin ötesinde, bütün bu kentsel ve mimari repertuvarın bir araya
gelerek yarattığı derin anlam ve sunduğu deneyim zenginliği açısından da Çeşme Marina,
Türkiye’de son yıllarda üretilmiş en etkileyici kıyı projelerinin başında gelmektedir.
243