VitrA Çağdaş Mimarlık Dizisi - Arkitera

eklektik, kitsch, minimalist, maksimalist gibi mimari yaklaşımlarla ve çeşitli “tema”larla
tasarlanmış birçok otele rastlamak mümkündür. Otel tasarımında önceleri enternasyonalist
eğilimler etkili iken, sonrasında yöresel referansların kullanılması ve kimlik arayışları
ön plana çıkmış, ihtiyacın belirleyici olmasından çok yapay kimliğin öne çıkarılması
önem kazanmıştır. Hatta kimlik ürünün önüne geçmiş, programın girdisi ve otelin pazarlama
sisteminin bir parcası olmuştur. Özellikle 1980’lerden sonra otel tasarımının temel
kriteri “turisti mutlu etmeye, beklentilerin karşılamaya yönelik çevreler yaratmak” ve
“beğenilme” olmuştur.
Tüm dünyada otellerde eğlence organizasyonları, çeşitli şov ve gösteriler, animasyonlar
ön plana çıkmakta; tüketim ile eğlence birleştirilerek, tüketim haz alınan bir eyleme
dönüştürülmektedir (Yırtıcı, 2002). Turizm sektöründe eğilim, farklı imajlar ve hayal dünyaları
sunma yönünde değişmekte ve yatırımcılar “İnsanları nasıl mutlu eder, nasıl tekrar
gelmelerini sağlarız?” sorusunun cevabını aramaktadır (Hess, 1997, s. 77). Bugünün
tüketicileri günlük rutin hayatlarından uzaklaşarak, tatilde farklı deneyimler kazanmak
istemektedir. Bu gelip geçici değerler ve yerleşik kalıcı değerler arasında ikilem yaratmaktadır.
Günlük hayatlarında ne kadar düzenli, kalıcı, güvenilir hayatlar yaşarlarsa yaşasınlar,
tatildeyken göz alıcı, modaya uygun ve kişiye özel yaşam tarzlarına özenmekte,
farklı tecrübeleri, heyecanlar deneyimlemek, geçici olarak başka hayatların parcası
olmak, geçici imajlari ödünç almak istemektedir. Hiç şüphesiz tatildeki geçici yaşam
tarzı, kişinin rutin, sakin ve sürekli yaşamından çok daha çekici ve eğlencelidir. Bu anlamda
yeni otel tasarımı konaklamanın ötesinde ilginç tasarımlar, aktiviteler, arzulanan
hayatlar, farklı dekorlar ve sahneler sunarak göçebeliği tetiklemekte, tüketicinin sürekli
değişen taleplerine cevap vermektedir (Collins, 2001). Yeni otel misafirleri ne geçici ne
kalıcıdır, rol yapan, oynayan, eğlenen, yemek yiyen, uyuyan sofistike tüketicidir; heyecana
doymuş, rahatlamış bir ruh ve tazelenmiş bir beyinle tatillerini sonuçlandırmak
istemektedirler.
Otel tasarımında hedeflenen; ziyaretçilere kendi fantezilerini ve hayallerini projelendirebilecekleri
ortamların sunulmasıdır. Otel; bir sahne, bir film seti, ziyaretçilerin kendi
hayallerini oynayabilecekleri ve kendileri hakkında çok şey öğrenecekleri bir mekân
haline gelmektedir. Fransız tasarımcı Philippe Starck otel tasarımındaki bu değişimin
önde gelen temsilcisidir. Starck 1980’den beri bilgi çağının seçkin tüketicilerinin ihtiyaç
ve isteklerini önceden sezinlemeye çalışmakta ve bunu yükselen bir moda virtüözlüğü
içinde yapmaktadır (Riewoldt, 2002, s. 7-11). Starck’in yanı sıra Andree Putman, Christian
Liaigre, Rafael Vinoly, David Chipperfield, David Rockwell, Richard Meier, Jean Nouvel
gibi birçok tasarımcı yeni otel tasarımnın öncüleri arasında yer almakta, tasarımları kısa
sürede birer destinasyon haline gelmekte ve diğerleri tarafından taklit edilmektedir.
Günümüzde otelcilik herhangi bir mal alışverişine indirgenmiştir. Bu noktada “aynılaşma”
ve “farklılaşma” kavramlarının tartışılması gerekir. Yer bağlamından bağımsız
olarak yapılaşan otellerde, Los Angeles’ta, Pekin’de ve İstanbul’da tıpatıp aynı otelde
kalıyorsanız ve nerede olduğunuzu bile unutuyorsanız, bu bir sorundur.
Ortak beklentileri karşılamaya yönelik kalite standartlarının arkasına saklanan, kitlemarket
modeli ile tanımlanmış, kurabiye kalıbından çıkmış oteller tüm dünyayı sarmıştır.
Hatta büyük zincir otellerden biri olan Holiday Inn reklamlarında “en iyi sürpriz hiç
sürpriz olmamasıdır” sloganını kullanmış, her yerdeki kalitesini güvence altına almıştır.
30