VitrA Çağdaş Mimarlık Dizisi - Arkitera

Eyüp ve yakın çevresinin mekânsal kimliği ve kültürel mirası gözetildiğinde, tasarlanacak
çevrenin kültürel sürekliliği sağlayacak özellikler içermesinin yanı sıra, “sonradan
katılmasından” kaynaklanacak yapaylık hissinin giderilmesi de temel tasarım hedefi
olarak alınmıştır. Bu doğrultuda öncelikle, gereksinim programında yer alan işlevler dört
farklı zamanda inşa edilmiş gibi algılanacak dört farklı mekânsal unsura -“Yeşil Avlu”,
“Revaklı Duvar”, “Yeşil Dam”, “Çiçek”- ayrıştırılmıştır ve bu unsurların birlikteliğinden
Eyüp’ün kültürel mekânsal mirasını duyumsatacak biçimde bir “yanyanalık” elde edilmeye
çalışılmıştır. Birbirlerine zaman içinde eklenmiş gibi algılanıp deneyimlenecek söz
konusu dört farklı unsurun, kendi içlerinde de bazı parçalarını zaman içinde yitirmiş
veya zamana teslim olmuş gibi tasarlanmaları ile mekânsal kurgu bir kez daha gevşetilip
yumuşatılmıştır.
✎
İstanbul’un Eyüp İlçesi sınırları içerisinde, Alibeyköy Deresi’nin Haliç Körfezi’ne dökülünceye
kadar çevresinde oluşturduğu alüvyonlu alanların ıslah edilmesiyle elde edilmiş
yeşil koridor üzerinde bir dizi sosyal ve spor tesislerinin yapılması hedeflenmektedir.
Bu yeşil koridor üzerinde yer alan eski fidanlık alanının, İstanbul Büyükşehir Belediyesi
tarafından semtin ihtiyacı olan sosyal mekânları üretecek biçimde tasarlanması istenmiştir.
Eyüp’ün kentsel ve sosyal çeşitliliğine benzer biçimde, park alanını çapraz olarak geçen
zigzaglı bir yürüme yolu boyunca yan yana getirilmiş dört farklı kullanım alanı,
bu güzergâh boyunca değişen programlar, manzaralar, renkler ve dokular sunmanın
yanı sıra, sakinden hareketliye, sessizden gürültülüye, yumuşak zeminden sert zemine
doğru değişen bir deneyim zenginliği sunmaktadır. Bu geçişlilik fikri tasarım sürecinde
de etkili olmuş, biçimsel bir tasarım dili ve değişmez, sabit fonksiyonlar önermek yerine
egemenlik alanı ve farklı mekânsallık türlerinin eşzamanlılığını mümkün kılan sınır
erimesi, parçalanma ve içiçelik gibi kavramlar projeye dahil edilmiştir. Katı bir geometrik
biçimlenme yerine, alanların, programların ve dokuların birbirlerinin içine geçtikleri,
mimari elemanların ve yapısal parçaların araziye dağılarak bütünlüklerini kaybettikleri
bir tasarım anlayışı benimsenmiştir. Konvansiyonel çevre düzenlemeleri ve peyzaj tasarımlarındaki
modernist yaklaşımlardan farklı olarak, sınırları keskin mekânlar yerine
mekânsallığı kuvvetli L formlu duvar parçaları ve çelikten ağaç strüktür gibi sınırları
belirsiz egemenlik alanları ile parkın organize edilmesi amaçlanmıştır. Sahip olduğu bu
çoğul tasarım yöntemlerinin yanı sıra, duyusal ve sezgisel tasarım yaklaşımı nedeniyle
de Yeşil Avlu (Eyüp Osmanlı Parkı), Türkiye’deki çevre düzenlemesi örnekleri arasında
bir manifesto niteliği taşımaktadır.
“Eyüp Parkı Çevresel Düzenlemesi-Yeşil Avlu” adıyla tasarımına başlanan proje, güncel
park tasarımlarında yaygın olarak görülen biçimsel düzenleme anlayışından farklı olarak,
ziyaretçilerin duyusal deneyimlerini temel alan, sezgiler ve çağrışımlar üzerinden
ilerleyen sıra dışı tasarım yaklaşımını çağdaş bir dille kurabilmesi nedeniyle Türkiye’de
son yıllarda üretilmiş en çarpıcı kentsel çevre düzenlemelerinden birisidir.
311