VitrA Çağdaş Mimarlık Dizisi - Arkitera

değerlendirme
Yeni Otel Tasarımı
Turizmin asıl amacı nedir?
Bu soru basitçe başka şehirleri, ülkeleri görmek, farklı kültürleri tanımak, tarihi keşfetmek,
farklı deneyimler kazanmak şeklinde cevaplanabilir. Başlangıçta ayrıcalıklı sınıflar
tarafından gerçekleştirilen turizm faaliyeti; ulaşım olanaklarının gelişimine, hayat standartlarının
yükselmesine, tatil yapma olgusunun yaygınlaşmasına, kitlesel iletişim ve
etkileşimin artmasına bağlı olarak hızlı bir evrim geçirmiş, çeşitlenmiş, eğlence turizmi,
kültür turizmi, kırsal turizm, sağlık turizmi, kongre turizmi, golf turizmi, av turizmi, spor
turizmi gibi alt kategorilerle büyük bir sektör haline dönüşmüştür (Altun-Doğaner, 2006).
19. yüzyıldaki başlangıcından İkinci Dünya Savaşı’na kadar ortama bireysel turistik etkinlikleri
egemenken, o eşikten sonra kitle turizmi belirleyici olmuş, paket turlardaki patlama
Amerika’dan başlayıp Fransa, İspanya, İtalya yolunu izleyerek 1980’lerde Türkiye’ye
ulaşmıştır. Bu değişim, bireysel olarak -özellikle kültür amacıyla- gezen “özne turist”i,
paket tatillerin nesnesi olan “istatistiki turist”e dönüştürmüştür. Turizm artık, sabit fiyata
satılan her şey dahil turların, kalabalık havalimanlarının, grup seyahatlerin, toplu
ziyaret ve eğlenmelerin tanımladığı bir etkinlik haline gelmiştir (Tanyeli, 2004).
Bireysel Turizm
Özne Turist
İkinci Dünya Savaşı
Kitle Turizmi
Paket tatiller
Organize edilmiş kitleler
İstatistiki Turist
Post-turist
Tablo 1: Turizmin sistematik değişimi
Günümüzde günlük turist aktivitelerinin yaklasik % 63’ünü tarihi ve ünlü binaları gezmek,
kent mekânlarını deneyimlemek oluşturmaktadır (Richter, 2010). Dolayısıyla turizmin
mimari ve kent mekânı üzerinde her zaman yönlendirici ve dönüştürücü bir
gücü vardır. Hatta bu güç zaman zaman bilinçli ve yapay olarak oluşturulmuş çevrelerin
yaratılmasına ve turizm etkinliğinin bu çevreler üzerinden gerçekleştirilmesine sebep
olmaktadır. Bu anlamda yaratılan mekânlar, nesneler, görsel imajlar ve temalar organize
edilen kitleler tarafından hızla tüketilmektedir. Önceden kurgulanmış yaşam biçimine
dayalı ziyaretçi çekme çabaları ise, turizmin hedeflemesi gereken yerellik, bölgeye
özgün kimlik ve kültürel sürdürülebilirlik kavramlarıyla birçok noktada ikilem yaratmaktadır.
Tüm dünyada bu ikilemi yaşatan turist mekânları da tüketimin mekânsal
örgütlenmesinin en çarpıcı örneklerini oluşturmaktadır (Zengel, 2003).
Turist Mekânlarının Tüketimi
Baudrillard (2002) günümüzdeki tüketimi, doğal ihtiyaçların mal ya da hizmet aracılığıyla
tatmin edilmesi olarak değil, kodlar ve kurallar ile düzenlenmiş küresel ve tutarlı
bir göstergeler sistemi şeklinde tanımlamıştır. Kişi statü ya da sosyal sınıfını belirlemek,
kendini tanımlayıp bir role bürünmek, sosyal varlığını oluşturmak ve koruyabilmek,
kendisini başkalarına ve kendine ifade edebilmek ve kimliğini yansıtmak gibi nedenlerle
kolay ve sınırsız bir şekilde sürekli tüketmektedir (Sağocak, 2003).
28