VitrA Çağdaş Mimarlık Dizisi - Arkitera

Birinci etabı tamamlanmış olup, ikinci etap uygulaması devam eden proje, tarihi şehrin
girişindeki atıl alanı peyzaj ağırlıklı bir kentsel tasarım projesi ile yenilemeyi amaçlamaktadır.
Bu doğrultuda proje, öncelikle bir yaya promenadı, meydanlar ve çarşı ile
Alaçatı’ya yeni kamusal açık alanlar ve ticari işlevler kazandırmıştır. Proje kapsamında
tarihi yeldeğirmenleri restore edilmekte ve çevresinde yeni sosyal rekreasyon alanları
oluşturulmaktadır. Alaçatı’nın tarihi dokusunu sürdüren proje yerel oran ve malzemelere
referans verirken, modern inşaat teknikleri kullanılmaktadır. Kentsel tasarım projesinde
tanımlanan kurallar uygulanarak yapılarda çeşitlilik ve tarihi dokuya uygunluk
amaçlanmış, yapay bir tarihselci yaklaşımdan kaçınılmıştır. Bu haliyle promenad, meydan
ve yapılar kullanıcıları tarafından çok çabuk benimsenmiştir.
✎
1970’lerin ikinci yarısına kadar doğal gelişim çizgisini sürdürmüş olan tarihi Alaçatı yerleşmesinin
çeperinde bu tarihten sonra hızla yapılaşma başlamış, 1982 yılında bölgenin
“Alaçatı Turizm Bölgesi” olarak ilan edilmesinin ve İzmir-Çeşme Otoyolu’nun 1996
yılında tamamlanarak Alaçatı-Çeşme çıkışının açılmasının ardından bölgeye olan talep
hızlanmıştır. Kentin girişi 1980’lere kadar doğu-batı ekseninde uzanan ana arter üzerinde
konumlanırken, 2005 yılında Alaçatı ve çevresinin “Çeşme Alaçatı Kültür ve Turizm
Koruma ve Gelişim Bölgesi” olarak ilan edilmiş olması ve 2007 yılında onanan Koruma
Amaçlı İmar Planı’nda Değirmenaltı ve çevresinin “Kentsel Tasarım Proje Alanı” olarak
tanımlanmış olması nedeniyle, kentin yeni girişi çeperdeki bu bölgeye doğru kaymıştır.
1990’larda ilk olarak rüzgâr sörfü tutkunlarının, 2000’li yıllarda ise taş ev ve otantisite meraklılarının
geldiği Alaçatı’da 2001 yılında açılan ilk küçük otelden dört-beş yıl sonra yerleşim
tümüyle turizm etkinliğine yenik düşerek, Türkiye’nin popüler tatil mekânlarından
biri haline gelmiştir. Mevcut haliyle yeterince otantik, özgün ve hayali Akdeniz imgesine
uygun bulunmayan Alaçatı’nın kimliği, metropolden gelmiş yeni sakinleri tarafından hızla
dönüştürülerek, uyumu ve cazibesi ile hep özenilen Yunan Adaları ve Güney Fransa’ya
benzetilmek üzere hızla estetize edilmiş ve kozmopolit turist özneler için sahnelenmiş
turistik manzaralara dönüştürülmüştür. Bu güzelleştirme girişimleri yerel yönetim tarafından
da benimsenmiş, daha önce kentin çeperinde kalırken gelişmeler sonrasında kentin
giriş noktasına dönüşen Değirmenaltı bölgesinde bir kentsel tasarım çalışmasının yapılması
gerekli görülmüştür. İki etapta gerçekleştirilecek olan çalışmaların ilk etabı 2008
yılında hayata geçirilerek kapalı otopark ve meydan düzenlemesi gibi öncelikli ihtiyaç
dahilindeki programlar tamamlanmış, doku bütünlüğünü sağlamak üzere, yeni yapılacak
binalarda ve cephe iyileştirmelerinde kullanılacak bir mimari repertuvar geliştirilmiştir.
Projenin ikinci etabında ise, tarihi yeldeğirmenleri kültürel faaliyetlere uygun olarak restore
edilecek ve çevresindeki park alanı düzenlenecektir. Tarihi kentin giriş aksını yeniden
tanımlayarak, yerel kimliği modern bir dille yeniden üretmeyi hedefleyen proje,
modern ile gelenek arasındaki kadim gerilimi tasarım yoluyla gidermeyi başarmaktadır.
299