Lubuskie Pismo Literacko-Kulturalne

Czesław SobkowiakKilka słów o środowisku literackimw ŻarachGdyby wnioskować o tworzeniu literaturypięknej w Żarach na podstawie niedawnegowystąpienia pewnego literata podczas tegorocznychMajowych Spotkań Literackich (8), to byłby to obrazniemal zupełnej pustki. Jednak nie przypadkowotutaj właśnie miało miejsce (16 maja br.) międzynarodowesympozjum (jednak nieco nudnawe) podwielce obiecującym tytułem Literackie pomostyz udziałem pisarzy i tłumaczy z Estonii, Białorusi,Litwy, Ukrainy, Słowacji i Niemiec. Dlaczego tutaj?Dlatego, że w mieście Promnitzów od wielu latistnieje bogate już środowisko literackie, które systematyczniewzrasta. Można byłoby na ten tematnapisać całkiem sporą pracę magisterskąMitologiczny swój początek bierze ono w początkowychlatach 60. ubiegłego wieku, kiedy todokładnie 14 marca 1962 r. powołano do istnieniagrupę poetycką „Dziewin”. Czasy w tym względziebyły pionierskie, a więc piękne. Pierwsza wspólnapublikacja – almanach Rylcem i piórem – spotkaniai dyskusje literackie, o których gorącej atmosferzew dobrym stylu pisze w poemacie Na OgrodowejJanusz Werstler, była znakiem rozwijającego się życiakulturalnego w tym mieście w ogóle. Wszyscy bylimłodzi, piękni, „promienni, chętni, z pomysłami”.Grupa była dość liczna. Luźna programowo.Powstawały wiersze i malowano obrazy. Wielu jednaknie wytrwało zbyt długo w tym twórczym zajęciu.Czemu nie należy się zbytnio dziwić. TylkoWerstlerowi udało się po kilku latach wydać indywidualnyzbiorek Pytania (1970), a jeszcze później, bodopiero w roku 2000, również Andrzejowi Patrzykontowitomik W stronę cienia. I, co ważne, tylkoautor Psalmu o Mieście do dzisiaj jest na tej niwieciągle aktywny. Oddając sprawiedliwość, trzebapowiedzieć, że jego działania wtedy przyczyniały siędo powstania fundamentalnych instytucji w sferzemiejskiej, żarskiej kultury. Literacki rozwój środowiska,tak jak na całym świecie, ściśle łączy sięz pojawieniem się nowych talentów, debiutów, kolejnychgeneracji twórców. I tak to również wyglądaw Żarach. Pierwsze symptomy odnowienia się duchapoetyckiego pojawiły się około roku 1980. Niezwykleciekawego w polskiej historii społecznej. Wtedy jużwiadomo było, że są tu nowe osobowości w sferzesłowa. Młodzi poeci, nawiązując do miejscowejtradycji, postanowili zaistnieć zbiorowo w grupie„Dziewin – Młodzi”, a ich możliwości prezentowałalmanach Grzech (1980). Tak się szczęśliwie składa,że do dzisiaj prawie wszyscy z tej grupy piszą. Przedewszystkim to jest ważne, że zdołali opublikowaćw ostatnich latach swoje indywidualne książki.Inaczej mówiąc: żarskie środowisko wzbogaciło siępokoleniowo, a w twórczości jakościowo. Napoczątku tego wieku, w 2002 roku, ukazała siępięknie pod względem edytorskim opracowana96