Lubuskie Pismo Literacko-Kulturalne

Niemieckojęzyczny „słownik” o PolsceStefanie Peter, Alfabet polskich cudów, Wydawnictwo Suhrkamp, Frankfurt n. Menem 2007, 280 s.Niemiecki Alfabet polskich cudów to swoisty„słownik”, który jest próbą przedstawienia współczesnegoobrazu Polski. Ilustracje do tego 280-stronicowego„słownika” wykonał polski rysownikMaciej Sieńczyk. Książka pod redakcją dziennikarkiStefanie Peter ukazała się w 2007 r. nakłademwydawnictwa Suhrkamp (Frankfurt n. Menem).Stefanie Peter zdecydowała się – jak zaznaczawe wstępie – na alfabetyczną prezentację haseł natemat polskiej rzeczywistości, m.in. takich jak „PolskaA i B”, „Katyń”, „Enigma”, „Lumpex” czy „Krasnale”,aby wszystkie omawiane, jako tak samo ważne, boilustrujące naszą polską rzeczywistość, miały jednakoweszanse dotarcia do czytelnika.I tak tytułem wyjaśnienia kolejnego hasław „słowniku” przypadają 2-3 stronice tekstu.W sumie jest to 130 mini esejów, których autorami sązarówno niemieccy, jak i polscy dziennikarze, publicyści,literaci. Stefanie Peter zwróciła się do tychautorów, którzy znają Polskę okresu ostatnich lattransformacji i wiedzą, co zainteresuje niemieckojęzycznegoczytelnika. Autorzy tekstów to ludziemłodzi, urodzeni po wojnie. Wszyscy na swój sposóbzwiązani są z oboma krajami, przez prace projektowe,dziennikarskie, stypendia itp.Stefanie Peter (rocznik 1966), studiowała m.in.w Krakowie i Frankfurcie n. Odrą. Jako dziennikarkapracująca w Berlinie, w latach 2004-2006 kierowałarównież jednym z polsko-niemieckich projektów kulturalnych.Zaproszeni przez autorkę książki współautorzyopracowania piszą o tym, jak postrzegani są Polacyprzez obcych w Polsce i za granicą. Nie skupiają się nastereotypach, lecz tłumaczą ich genezę i ewaluację.Jest to chyba najobszerniejsze popularne opracowaniedla czytelnika niemieckojęzycznego „nieturystycznego”obrazu naszego kraju ostatnich lat.Autorka zaznacza we wstępie, iż jest to próbaprzedstawienia obrazu Polski po 1989 r., z uwzględnieniem,często bardzo pobieżnym, kulisów wydarzeńnie tylko w dziedzinie polityki i historii, ale obyczajowościi spraw codziennych. W związku z szerokimotwarciem się Polski na Zachód i wstąpieniemdo UE, ukazano zjawiska nie tylko z dziedziny kulturyprzez duże „K”, ale również popkultury, którąautorka panoramy naszego kraju również pragniezaprezentować.„Polska nie ma pustyni, wysokich gór, piramidi Luwru. Brak w tym kraju cudów świata i obraznaszego kraju jest mało ostry”. Być może dlatego jesttak często pomijany przez turystów? Mało znanykraj??? A może, sugeruje, należałoby zatroszczyć sięo jakieś interesujące detale, które nieodkryte do tejpory składają się na jego wyjątkowość? Jak wiadomo:„diabeł tkwi w szczegółach” – tym komentarzemautorka kończy słowo wstępne do niemieckiegoczytelnika.Hasło, omawiane przez niemieckiego autora podliterą „C” brzmi: „Club der polnischen Versager”(„Klub polskich nieudaczników”). Ingo Niermann(rocznik 1966) pisarz mieszkający w Berlinie,z wyraźną sympatią pisze o utworzonym w 2001 r.przez polskich emigrantów klubie towarzyskimw Berlinie przy ulicy Torstrasse 66. Podziwia dużepoczucie humoru Polaków zawarte już w nazwieklubu. Kim są ci nieudacznicy? – pyta. Czy tymi,których nie zniewolił poprzedni ustrój w Polsce? Czytymi, którym niespecjalnie powiodło się na emigracji?Klub ten prowadzi działalność kulturalną i odwiedzanyjest nie tylko przez Polaków, ale i inne nacje. Toadres „dobrego miejsca niebanalnej rozrywki”w Berlinie. Działalność Klubu przyczynia się do „rozjaśnienia”wizerunku Polski i oto chyba chodzi.Pod hasłem na literę „F” Sebastian Cichocki(1957) krytyk sztuki, kierownik Centrum SztukiWspółczesnej z Bytomia przedstawia fenomen ostatnichdziesięciu lat z dziedziny sztuki, jakim jestFundacja Galerii Foksal. Przy czym korzenie tejFundacji to rok 1966. Już wówczas WarszawskaGaleria Foksal skupiała ważnych polskich artystów:Tadeusz Kantor, Henryk Stażewski i Edward Krasiński;krytyków: Wiesław Borowski, Anka Ptaszkowska,Mariusz Tchorek. Grupa ta przeciwstawiała sięzinstytucjonalizowanym formom w sztuce, byłaenklawą autonomicznego porządku.Fenomenem o jeszcze odleglejszej historii (1956)w byłym „Ostblocku” pozostaje do dziś zdaniemJacka Skolimowskiego (1980), krytyka muzycznego,najważniejsze forum muzyki współczesnej –„Warszawska Jesień”. Jakiej innej cesze naszego104