Lubuskie Pismo Literacko-Kulturalne

światopoglądem, z jej „etosem osobowym”, a nie to,co „się robi”. Na samym początku wszakże swojejhistorii, zamiast wstąpić na uniwersytet, jak MariaSkłodowska lub Dąbrowska (Szumska), by podnieśćjako kobieta swój status w męskim świecie, wychodziza mąż, zostaje Panią Baronową Blixen. To „ustępstwo”jest świadomym posunięciem taktycznym. Karen jestmężatką i jest baronową, i to wzmacnia jej pozycjęwyjściową wobec mężczyzn, których pragnie zmusićdo uznania jej wobec nich równowartości. Z bliskichpartnerów najbardziej opiera się jej baron Blixen,który wszakże daje za wygraną, nie „dla świętegospokoju”, lecz z autentycznego podziwu wobec żony– nie-żony. Właśnie tak, bo w sprawach damsko--męskich Karen jest od początku „kobietą wyzwoloną”:przed ślubem sypia z bratem późniejszegomęża, jako dla mężatki zanurzanie się w romansz Denysem Hattonem nie jest dla niej kwestiąprzełamywania „moralnego tabu” (żachnęłaby się nasłowo „zdrada”), lecz zwykłym odruchem niczymniekrępującego się uczucia miłości. Takie uczuciebudziło się zresztą między małżonkami Blixen w jakiśczas po ślubie, nie wytrzymało jednak swej próby.„Tane” – mówi Bror – „lubię cię. Bardzo cię lubię...”.Karen zmusza męża do uznania w niej partnerkiw interesach, nie toleruje jego „męskich wycieczek”(do których „mężczyzna ma prawo”, kobieta nie), ichdrogi się rozchodzą. Nie uznaje przewag mężczyznwobec kobiet i nie uznaje także przewag „białych”wobec „czarnych”, jak i „panów” wobec „służby”.O dziwo, w otaczającym ją męskim świecie Karenbudzi nie opór i protest, lecz przyjazny respekt – swąotwartością, swą siłą psychiczną, swą wiarąw wartości, które z determinacją realizuje. Onanajpierw przyjaźni się z mężczyznami, a późniejewentualnie idzie z kimś z nich do łóżka. Przyjaciółma wielu i wśród białych, i wśród czarnych, wśród„panów” i wśród „służby”, do łóżka idzie z Brorem(bo lubi swego męża), a następnie z Denysem (bokocha mężczyznę, który ją oczarował – jakoczłowiek). Karen bez oporów pertraktuje z czarnymwodzem, który udziela jej swych współplemieńcówdo prac na farmie – wywołuje to zrazu konsternacjęu krajowców, bo z jednej strony ich pracodawczynijest „bwana kubwa” (pan wielki), ale z drugiej kobietadla tych Afrykanów znaczy tyle, co inwentarzdomowy. W innej scenie angielski lord pyta protagonistkę,czy jako Dunka jest „za Niemcami” – wojnawisi już na włosku. „Jako Dunka jestem za Danią, jestto zgodne z tradycją mego narodu” – padaodpowiedź. Karen „wypracowuje” sobie swą pozycjęw męskim świecie zwolna i konsekwentnie. Jej indywidualnysukces ilustrują dwie bliźniacze scenyw klasycznym angielskim club for gentlemen, któryfunkcjonuje w kenijskiej kolonii tak samo jakw Londynie. Szukając męża (jeszcze nie zaślubionego),Karen wbiega do pomieszczenia, w którymstoją lub siedzą nobliwi panowie z cygaramiw zębach, dzierżący w rękach szklanki z whisky; sązagłębieni w rozmowie lub lekturze „LondonTelegraph” i „Times”. Wtargnięcie kobiety wywołujepełną konsternację, czarny majordomus w turbaniena polecenie prezesa klubu wyprowadza Karennatychmiast na zewnątrz. „No women”. To jednaz początkowych scen filmu. Druga: Gdy nasza protagonistkaprzygotowuje się do powrotu do Europy,tenże prezes klubu prosi ją na szklaneczkę whiskey dotego samego pomieszczenia, z którego niegdyś kazałją wyprosić. Panowie milkną, podnoszą się z miejsc.Prezes wznosi uroczyście toast za „panią baronową”,rozlega się ogólne „Cheers!”. Karen mówi „Thanks”,wychodząc myśli: „Mam was w nosie”.Człowiek jest zwykle albo mężczyzną, albo kobietą.To co „kobiece” w bohaterce Out Of Afrikauwyraźnia się przede wszystkim w jej stosunku doukochanego mężczyzny. Miłość Karen Blixen doDenysa Hattona jest z rodzaju „od pierwszegowejrzenia”, jakkolwiek potrzebuje czasu, by dojrzeć.Czym ujmuje ten mężczyzna tę kobietę? Tym, że odpoczątku znajomości uznaje jej rację: jej równośćwobec siebie jako człowieka. Więcej: on żądarówności. Daje jej to odczuć w wielu sytuacjachi wobec innych mężczyzn. Przywołam dwa przykłady.Jest początek wojny światowej, w którejNiemcy zagrażają Anglikom także w Afryce. Karenz karawaną krajowców idzie przez pustynię do miejscabrytyjskiego zgrupowania, gdzie przebywa jej mąż,Bror. Jest wyczerpana, błądzi, kończy się wodai żywność. Natyka się na oddział krajowców sprzyjającychAnglikom, któremu towarzyszą dwaj biali:Denys i jego przyjaciel Berkeley. Berkeley przekonujeKaren, by zaprzestała marszu i oddała się pod jegoi Denysa opiekę. „Denys, powiedzże jej, iść dalej samejz tymi paroma tubylcami jest nie na jej siły!” Denys:„Daj spokój, ona wie o tym...”. Daje Karen swój kompas,oddziałek oddala się, Karen idzie dalej – wkrótcedociera do celu. Tłum mężczyzn patrzy na niąz uznaniem. Jest brudna, ma podarte ubranie,68