Naknadno sticanje osnovnog obrazovanja

106 107
1. Koristite isticanja
• uvijek koristite centralni lik;
• koristite slike po čitavoj mapi;
• koristite tri ili više boja po jednom
centralnom liku;
• koristite iluziju trodimenzionalnosti slika i riječi;
• koristite varijacije veličine slova i slika;
• koristite ravnomjerne razmake.
2. Koristite asocijacije
• povezujte strelicama pojmove na mapi;
• koristite kodove ili skraćenice;
• koristite boje.
3. Budite jasni
• koristite jednu ključnu riječ na svakoj liniji;
• sve riječi pišite štampanim slovima;
• ključne riječi pišite štampanim slovima
na linijama;
• povlačite linije iste dužine kao što je i
dužina riječi na njima;
• povezujte linije jedne sa drugima;
• podebljajte centralne linije;
• uokvirite pojmove koji se granaju iz
istog pojma.
4. Razvijte lični stil
• koristite hijerarhiju;
• koristite numerički poredak.
4.4.4 Diskusija, debata
Diskusija može biti dio mnogih drugih metodskih postupaka, ali možete funkcionirati i kao zasebna metodska
cjelina u kojoj se sučeljavaju mišljenja o nekoj temi. Da se ne bi pretvorila u nekonstruktivnu raspravu, ona
zahtijeva dobru pripremu, prethodno proučavanje i prikupljanje materijala (od strane nastavnika/trenera ili
polaznika) i prilagođavanje načina rada u zavisnosti od teme i grupe sa kojom se radi.
Debata ima elemente role-play-a (igranja uloga), pa se taj aspekt po potrebi može naglasiti.
Uvod
Debata ove vrste je dobro pripremljena i formulirana vježba za argumentaciju. U debati učestvuju dva tima –
na primjer- jedan je “za” a drugi “protiv”. Svaki član tima ima pravo, ali i obavezu da govori. Vrijeme je ograničeno
(maksimalno 2 minuta za svakog člana).
Cilj vježbe je:
• naučiti učesnike da traže dobre argumente za i protiv o određenom problemu;
• naučiti učesnike da kritički misle i da ispitaju činjenice i njihov odnos i da uvide posljedice
različitih rješenja;
• naučiti da pristupe kontraverznim pitanjima kroz različite perspektive;
• ojačati samopouzdanje učesnika u retorici.
Priprema debate i procedura debate - primjer
1. Učesnici se dijele na dvije grupe, poželjno ne više od šest učesnika u svakoj. Grupa je odgovorna za
određeno pitanje (problem) o kome će se raspravljati. Svaka grupa po šest članova se dijeli u dva
debatna tima – svaki sa po tri člana. Jedan od timova će biti zadužen za ‘’za’’ argumente, a drugi za
‘’protiv’’ argumente.
2. Problem o kome se raspravlja mora biti formuliran tako da postoje i za i protiv argumenti, te da ne
postoji crno-bijeli pristup.
3. Svaki tim treba da se pripremi samostalno, bez kontaktiranja sa drugim timom. Tim treba da
pripremi argumente na takav način da ubijedi slušaoce (publiku) jakim i dobro formuliranim
argumentima, iznesenim prema pravilima retorike. Tim ‘’za’’ je odgovoran da dokaže argumente ‘’za’’,
a tim ‘’kontra’’ argumente protiv. To se postiže iznošenjem argumenata i ‘’napadanjem’’ suprotne
strane.
4. U svakom timu se imenuje prvi, drugi i treći govornik. Svaki govornik ima svoje dužnosti. Svaki član
govori jednom, a govornici se smjenjuju po određenom redoslijedu (Pro-1, Kontra-1, Pro-2, Kontra-2,
Pro-3, Kontra-3). Ukoliko želite, možete ostaviti dodatno vrijeme za unakrsno ispitivanje, nakon
debate. O tome treba da se dogovorite prije početka debate.
5. Članovi dva tima sjede jedni naspram drugih. Moderator sjedi između dva tima i njegov zadatak je da
vodi računa da se članovi dva tima drže dogovorene teme i da vodi računa o vremenu.
6. Članovi timova imaju posebna zaduženja:
Pro - 1: zaduženja prvog govornika u timu ‘’Pro’’ su:
- da upozna slušaoce sa temom (ili problemom) o kojoj će se raspravljati;
- da upozna članove tima sa slušaocima, da pruži osnovne podatke koji se odnose na
dati problem;
- da ukratko iznese slučaj ‘’Pro’’ tima;
- da razvije jasan slučaj uključujući jake pozitivne argumente;
- da završi govor kratkim rezimeom.
Contra - 1: zaduženja prvog govornika u timu ‘’Kontra’’ su:
- uvodna riječ;
- da upozna članove tima sa slušaocima;
- da ‘’napada’’ sve što je prvi govornik iz tima ‘’Pro’’ rekao;
- da ukratko iznese slučaj ‘’Kontra’’;
- da razvije jasan slučaj uključujući jake negativne argumente;
- da završi govor kratkim rezimeom;