Naknadno sticanje osnovnog obrazovanja

64 65
3.1 Vizualizacija i prezentacija
„Učenje je najdjelotvornije kada
je zabavno“, Peter Kline
Naučno je dokazano da:
UČIMO PAMTIMO ZADRŽAVAMO
Putem čula ukusa 1 % 10 % od onoga što pročitamo 5 % sa predavanja
Insistiranje na vizualizaciji snažno se zasniva na fiziološkim i psihološkim
osobnostima opažanja, pamćenja i učenja – njome se povećava proces
zadržavanja sadržaja, a s obzirom na to da ona predstavlja i vid komunikacije,
znatno se pospješuje i motivacija za rad i efekti rada. S obzirom
na to da se vizualizacija primjenjuje u kombinaciji sa ostalim metodama,
ona može biti prateći element u skoro svakoj fazi nastave uključujući širok
dijapazon nastavnih sredstava. U ovom poglavlju ćemo se baviti pitanjima
vizualizacije, razlozima za vizualizaciju, kanalima saznavanja i
stilovima učenja, biološkim osnovama učenja, te nastavnim i pomoćnim
vizualnim sredstvima bez kojih je vizualizacija nemoguća. U drugom
dijelu ovog poglavlja ćemo se baviti osnovnim znanjima i vještinama
vezanim za pravilno prezentiranje - prilagođeno sadržaju i ciljnoj grupi, kao
i elementima koje treba izbjegavati u prezentiranju sadržaja tokom
obrazovnog procesa.
3.1.1 Šta je zapravo vizualizacija i koji su razlozi za vizualizaciju?
Najjednostavnije rečeno vizualizacija je „slikovito predstavljanje“ određenog sadržaja. Ta „optička“ podrška
nastavnom procesu nema funkciju da zamijeni riječi, nego prije svega ima za cilj da:
»»
koncentrira polaznika na sadržaj i ono najvažnije;
»»
aktivnije uključi polaznika;
»»
„monolog“ svede na minimum;
»»
polaznicima pruži orijentaciju;
»»
nove informacije lakše približi ciljnoj grupi;
»»
razjasni najvažnije sekvence;
»»
rečeno dopuni ili upotpuni;
»»
te omogući duže zadržavanje sadržaja.
Vizualizacija je primjenljiva i moguća u najrazličitijim
situacijama sa vrlo raznovrsnim sredstvima, koja se kreću
od najsavremenije tehničke opreme za nastavu, prezentiranje
i sl., pa do kreativnih improvizacija sa minimumom
materijala. Time se u svakom slučaju pridobija pažnja
polaznika, budi se interes za dati sadržaj, omogućava se
lakše praćenje i povećava pamćenje onoga o čemu se
govorilo. Mnoga naučna istraživanja slabe rezultate
u učenju vide u izostanku vizualizacije, odnosno izostanku
upotrebe nastavnih i pomoćnih vizualnih sredstava
u nastavi, odnosno efikasno učenje povezuju sa
profesionalnom upotrebom dobro osmišljenih i izrađenih
sredstava za vizualizaciju.
Putem čula dodira 1,5 % 20 % od onoga što čujemo 10 % od čitanja
Putem čula mirisa 3,5 %
Putem čula sluha 11, %
Putem čula vida 83 %
30 % od onoga što vidimo
50 % od onoga što vidimo i
čujemo
80 % od onoga što
izgovorimo
90 % od onoga što
izgovorimo i uradimo
20 % od audio-vizualnog
materijala
30 % sa demonstracije
50 % sa diskusije
75 % sa praktične vježbe
90 % od onoga čemu smo
druge naučili
(vidi: Roz Taunsend „Bogastvo učenja“)
Dobar primjer može biti upotreba zvuka i slike. Recimo,
u toku vijesti, vijest je najčešće praćena slikom, ili češće,
film prati ono o čemu se govori. Veoma rijetko ćete biti u
prilici vidjeti reportera samog na ekranu, pa čak i tada je u
pozadini prikazana slika koja opisuje „pojačava“ priču.
Veoma bitno je znati i ovo, da ukoliko nastavnik govori
veoma brzo, on može dostići brzinu od 200 riječi u minuti,
ali prosječna brzina govora je manja i kreće se obično oko
150 riječi u minuti.
Usporedimo sada brzinu govora nastavnika sa brzinom razmišljanja Vaših polaznika. Psiholozi tvrde da je
prosječna brzina razmišljanja oko 800 riječi u minuti, pa kao što možete da primijetite, razlika je više nego
ogromna. Šta se dešava tada sa polaznicima? Oni slušaju nastavnika, ali istovremeno rade i nešto drugo da bi
popunili ovu veliku razliku između brzine govora i brzine razmišljanja. Upravo je ovdje bitna i veoma značajna
vještina nastavnika da ovu razliku popuni na sadržajan način, tako da polaznici ovu razliku usmjere na temu
a ne na druge sadržaje, koji ih odvlače od teme koja se obrađuje. U nastavku ćemo se osvrnuti još jednom na
fiziološke i psihološke osobnosti opažanja, pamćenja i učenja.