Naknadno sticanje osnovnog obrazovanja

16 17
FAKTORI koji poboljšavaju proces učenja odraslih
Principi učenja
Rezultati brojnih istraživanja su ukazali na faktore koji poboljšavaju proces učenja odraslih (bez obzira na
nivo obrazovanja koji imaju), što znači da bi na njih valjalo obratiti pažnju i u procesu osnovnog obrazovanja
odraslih. To su sljedeći faktori:
• Prethodno iskustvo, i pozitivno i negativno, utiče na spremnost i kapacitete za učenje;
• Generalno gledano, odrasli žele da uče a najbolje uče kada imaju unutarnju motivaciju;
• Odrasli su najsigurniji kada znaju zašto i kako uče;
• Njihovo učenje pospješuju sadržaji i izvori relevantni i primjereni ličnim potrebama i interesima;
• Odrasli postižu najbolje rezultate u učenju kada je ono u funkciji rješavanja njihovih problema;
• Oni postižu dobre rezultate u učenju kada imaju blagovremenu povratnu informaciju o
uspjehu u učenju.
PRINCIPI učenja i obrazovanja odraslih
Principi učenja i obrazovanja odraslih se izvode na temelju spoznatih zakona koji vladaju u obrazovanju
odraslih i predstavljaju osnovne, vodeće smjernice i zahtjeve koje treba uvažavati u optimalnoj organizaciji
obrazovanja odraslih. Principi predstavljaju temeljne kriterije andragoškog djelovanja. U andragoškoj literaturi
nalazimo više grupa principa a za osnovno obrazovanje odraslih su posebno značajne dvije grupe - nastavni
principi ili principi podučavanja kao vodeće smjernice koje valja uvažavati u nastavnom procesu u procesu
podučavanja i „opšti“ principi učenja odraslih koji su relevantni za sve procese – učenje, obrazovanje, nastavu
i podučavanje.
Nastavni principi/principi podučavanja
• Principi dobrovoljnosti i prinude – slobodno opredjeljenje za obrazovanje –
učenje s interesom – veći efekti učenja;
• Principi zornosti i apstraktnosti – osjetilno učenje je odraslima potrebno koliko i djeci;
• Princip aktivnosti i razvoja – sam radim na sebi – koliko zagrizem, toliko dobijem;
• Principi sistematičnosti i postupnosti – učenje od bližeg ka daljem, od poznatog ka
nepoznatom, od jednostavnog ka složenom, od lakšeg ka težem, od konkretnog ka apstraktnom;
• Princip primjerenosti – uvažavanje psihičkih i fizičkih karakteristika, potreba i želja polaznika;
• Principi individualizacije i socijalizacije – utvrđivanje prethodnih znanja, stilova učenja,
mentalne kondicije i sl. – spremnost za realizaciju zadataka u grupi;
• Princip upotrebljivosti – da li sadržaj može biti koristan u praktičnoj primjeni.
Princip
1. Učenje zavisi od motivacije.
2. Učenje zavisi od individualnih
potencijala za učenje.
3. Učenje zavisi od prošlog i tekućeg iskustva.
4. Učenje zavisi od aktivnog učešća onoga
ko uči i razmjene.
5. Učenje zavisi od atmosfere poštovanja.
6. Učenje se unapređuje kada se oni koji uče
samousmjeravaju.
7. Učenje zavisi od kritičkog, refleksivnog
mišljenja.
8. Integracija i primjena naučenog nije spontana
već je proces koji zahtijeva određene strategije.
Mogućnosti učenja odraslih
Konkretizacija
Na koje načine možemo uspostaviti motivirajuću
situaciju u procesu obuke/nastave i zatim
održavati te motivirajuće faktore?
Na koje načine možemo individualizirati
proces učenja?
Na koje načine možemo iskoristiti iskustvo onih
koji uče kao polazišta za dalje učenje?
Na koje načine možemo osigurati aktivno učešće
i razmjenu u obuci/nastavi?
Na koje načine možemo graditi atmosferu
poštovanja u procesu nastave?
Na koje načine možemo podsticati polaznike na
samousmjeravanje u procesu učenja i na
nastavak daljeg učenja?
Na koje načine možemo podsticati one koji uče
da osvješćuju i preispituju ono što vide, misle,
osjećaju i čine?
Na koje načine možemo podsticati ovakav
proces?
U toku opismenjavanja i osnovnog obrazovanja odraslih uvažavanje principa učenja odraslih je
neophodno putem konkretizacije, a njihova konkretizacija je moguća odgovarajući na pitanja (koja se
odnose na svaki princip ponaosob) na koja nastavnik permanentno odgovara u svakoj situaciji učenja i
podučavanja (vidjeti sljedeću tabelu; izvor: Obuka nastavnika u bazičnim andragoškim vještinama, 2011).