Naknadno sticanje osnovnog obrazovanja

116 117
4.6 Metode samostalnog i samoorganiziranog učenja
Od formalnog obrazovanja plaćaćeš račune.
Od samoobrazovanja ćeš se obogatiti. – Džim Ron
Vidljivi dio iznad vode čini 20% - učenje
koje se dešava u institucionalno
organizovanim oblicima
Proces formalnog obrazovanja i obuke u savremenom okruženju ima za cilj i podsticanje motivacije za
kontinuirano obrazovanje, kao i osposobljavanje za samostalno učenje. Ono omogućava pojedincu da
postane subjekt sopstvenog procesa obrazovanja i samostalno definiše niz njegovih aspekata – od cilja,
preko sadržaja do dinamike i vrjednovanja. Kako istraživanja pokazuju da je svatko danas u određenoj mjeri
samostalni učenik, jer je to imperativ opstanka u vremenu intenzivnog razvoja, važno je steći
kompetencije koje će omogućiti da ovaj proces bude što efikasniji. Samostalno učenje se javlja kao nužan dio
ne samo neformalnog i informalnog, već i formalnog obrazovanja.
Ostatak ispod vode čini 80% -
samovođeno ili samoplanirano učenje,
tj. samoobrazovanje
Zašto odrasli preferiraju
samoobrazovanje kao strategiju
doživotnog obrazovanja?
U osnovi je želja da:
TOFOVA METAFORA ledenog brijega
(Prema: Alibabić, Š, 2004.)
• da se odredi vlastiti tempo učenja
• koristi sopstveni stil učenja;
• za fleksibilnom strategijom učenja;
• da se oblikuje vlastita struktura
projekta učenja;
• da se postigne adekvatan nivo
samoobrazovne kompetentnosti;
• da se izbjegnu neprijatne socijalne
situacije;
• da se više povežu životne situacije i
situacije učenje.
Prednosti samoorganiziranog učenja su:
(Popović, K., 2012.)
U andragogiji se govori o dva oblika samoobrazovanja: 1. Potpuno samostalno samoobrazovanje, spontana
obrazovna aktivnost tokom koje pojedinac prema interesima bira zadatke i sadržaj obrazovanja, bira metode
ili tehnike učenja, vrši samovrjednovanje i samokontrolu; 2. Usmjeravno samoobrazovanje – odrasli se podstiču i
usmjeravaju, uz pomoć nastavnika ili mentora, a može biti podsticaj od strane obrazovnih i kulturnih
ustanova. Ono je često dio ili dopuna nastave na daljinu.
Samostalno učenje nije proces koji se jasno može razdvojiti od ostalih oblika rada, jer ono uvijek prati i proces
učenja u grupi, te time predstavlja dio kontinuuma prije nego separirani fenomen. Moglo bi se čak reći i da je
neki vid samostalnog učenja neizostavan, propratni dio života. Može se primijeniti i metafora ledenog brijega,
koja dobro ilustrira kompleksnost procesa učenja:
• učesnik postaje subjekt učenja i preuzima odgovornost za taj proces;
• fleksibilnost - ne ovisi o ustanovama i vremenu održavanja, osoba može prilagoditi način i tempo
rada svojim potrebama i stilu učenja;
• ekonomičnost;
• veća motiviranost zbog samostalne odluke i dobrovoljnog učešća u procesu.
Nedostaci:
• nemogućnost standardizacije;
• uvjeti njegove primjene nisu čvrsto određeni, oblikuju se prema situaciji;
• teže se prati i evaluira, teže se otklanjaju greške;
• slabija društvena vidljivost i priznatost.
Jasno je da su za samostalno učenje i obrazovanje pogodne metode orijentirane na jedinku, no njihov izbor
najviše zavisi od individualnog stila učenja, preferiranog kanala saznavanja i trenutne situacije. U zavisnosti od
sadržaja može dominirati jedna metoda ili odgovarajuća kombinacija.