Euskal gramatika lehen urratsak. III - Euskaltzaindia

5. Ondoriozkoak
somatu duenetik ondoriozkatzen du -dudatan, noski, eta horregatik galdetzen
da- etorri dela, berak ikusi ez duen arren, eta horrexegatik darabil bada.
Diogun ere bidenabar, gero gehiagotan esan beharko dugun arren, doinuak
000 azentuak 000 entonazioak asko esan nahi duela bada dela eta ez dela, ez
baita alferrik xitez eta beregainki elkarrlzketako eta egunoroko hizketa biziko
hizkia. Rori gertatzen zaio horko 'Etorri al da bada?' horretako bada-ri. Bi
balio eta bi doinu desberdin ditu. Bat:
(156) -Zenbat zahartu den Pero!
-ElOrri al da bada?
Remen galdera soila da, lehen esan dugun bezalakoa, eta edozein galderaren
doinu herbera duo Aldiz,
(157) -Berarekin bazkaldu dut
-A ze gezurra! Oraindik etorri al da bada!
Remen ez da galdera, benetakoa ez behintzat, erretorikoa 000 baizik. Rori
beste hiztun batzuk 'Oraindik ez da etorri eta' edo 'Oraindik ez bait da etorri'
esango lukete. Lehengoak ez bezalako doinua du, biak hitzetik hortzera
darabiltzatenek ongi dakiten bezala, nahiz oso zaila den erabiltzen ez dituenari
nolakoa den adierazten oso zaila den.
lldo beretik, bi erabilera desberdin eta bi doinu dituzte bai bada eta ez
bada-k ere. Adibidez:
(158) -Gizendu egin da
-Bai bada, behi batek adina jateo bailo
(159) -IlO egin da
-Bai bada; igerian jakin gabe tapako uretan ibiltzen zen eta
(160) -Haitzetan zirriztatu eta buma hautsi du
-Bai bada; arrixkua maite zoen eta
(161) -Ez da garaiz iritsi
-Ez bada; oinez joan behar izan du eta
(162) -Ez du aprobatu
-Ez bada; aurreko bi egunetan bakarrik ikasi du eta
153