Euskal gramatika lehen urratsak. III - Euskaltzaindia

2. Emendtozkoak
Halako kasuetan, ikusten denez, behintzat jarri baldín badu ere idazleak,
aski argi dago hor ez dela segurik 000 bederen erabiltzen ahal. Egun, hau
esango genuke, besteak beste, hor:
(267) bai noski, bai horixe, bai eiki, bai segurki, bai phürü (euskalkien
arabera. eta ezezka ere gauza bera)
Ohart gaitezen, bide batez, segurki díogula hor, eta ez segurik. Beraz,
behintzat eta segurik parekoak izanik ere, harridurazko esaldiotan idazle
bakan batzuk behintzat erabili arren, ez dugu guk horrelako adibiderik
aurkitu segurik-ekin. Aldíz, oso arrunta gertatzen da segurki halakoetan.
2.5.7. Lokailuaren tokia
Idazleen arabera, behintzat leku askotan ageri zaigu perpausean. Perpaus
hasieran, esaterako:
(268) kondairatza11e adituenak, goian jaio zala diote. Eskafiieraren 2n, adigarriyan.
Beintzat sala-nausi izandu zan atalburuban kanpoko aldetik eta ondoko salaaurrearen
etxa-goian irakurtzen da onela (1.1. Arana, San Ignacio Loyolacoaren
bicitza, 3)
(269) Gaxoren bat zearo gaizkitu zaio-ta. Azpiletako gizona. Beintzat, ez zigula
itzegin nai ba-zirudin. Lenago ez zan onelakoa (A. Labayen, Euskal Eguna, 74)
Kontua da, ordea, behintzat-ek, esaldiaren hasieran jartzen dugularik,
beste esanahi bat ere izan dezakeela, hiztun askoren ohiturari harrigarri egin
baldín badakioke ere:
(270) Jorratzeak bi on dakhanke. Behintzat, hiltzen ditu belhar gaixtoak, zeinek
iresten baitute lurrak ogiari eman behar lukeen gozoa, eta horrengatik premia
dira jorrak, bereziki belar tzarrak hazitzen hari direnean 000 aintzintxean (J.
Duvoisin, Laborantzako liburua, 72)
Badirudí hitz honen esanahia bestelakoa dela hemen. Aurreko zerbaitekin
lotura adíerazten du, bai, baina beste era bateko lotura, adibide guzti horietan
'hasteko' 000 'lehenbizikorik' 000 horrelako zerbait esan nahi baitu:
(271) Hasteko, hiltzen ditu belar gaixtoak...
(272) Lehenbizikorik, hiltzen ditu belar gaixtoak...
71