Euskal gramatika lehen urratsak. III - Euskaltzaindia

Euskal Grwnatika. Lehen Urratsak-ill
Adibide guzti hauetan, behintzat-en ezkerrekoaldean ageri dena
mintzagaia den arren, galdegaia gauza anitz izan daiteke: 'txit harrera ona' eta
'ondo'.
2.5.3. Zenbatasuna
Oso arrunta da behintzat lokailua zenbatasuna adierazteko erabi1tzen
ditugun aditzondo eta zenbatzaileen inguruan agertzea:
(249) Oek nai ta ez bezala izango dituzte, geienez beintzat, tentazio ta eragozgarri
andiak, ala infemuko etsaien aldetik, nola mundukoenetatik (J.A. Moguel,
Confesioe ta comunioco eracasteac, 235)
(250) Zazpigarrena, prestaera ederrarekin artzen duanaren biotzean ixurtzea, askotan
beintzat, bere gozotasun miragarriak, animako pakea, eta atsegin-kontentu
garbiak (J.B. Aguirre, Eracusaldiac 1, 398)
(251) Garatz 000 negozio andiak erabilli dabezan giwnak, ola-jaunak, lantegi-jabeak,
askok beintzat, aldi laburrean irabazi gizen-gizenak egin ebezan; aberats
andi, aberats okitu egin ziran, eta onelan lurreko ondasunik geienak esku
gitxitan bato (J. Eguzkitza, Gizarte-Auzia, 24)
(252) Bai, amar... 000 asko beintzat, ardi, beor moxal ta otso danak nastean,
batabestearen atzetik leiaz, garo salletan aurrera itxuturik, otarietan barruna
zarrapaztaka,... (D. de Aguirre, Garoa, 157)
Esan dezagun laburtzeko, bada, behintzat lokailua pareka daitekeela
batzutan segurik-ekin eta bederen-ekin ere: adibide horietan OOozein lokailu
jar daiteke. Dena dela, azkeneko honek baditu 'behintzat'-ek biltzen ez dituen
esanahiak.
2.5.4. Presuposizioa
Lokailu hauen erabilerak, beti bezala, zerikusi handia du hiztunaren eta
entzulearen presuposizioekin. Esaldi bera gerta liteke onargarri 000 ulertezina,
hiztunaren presuposizioa ere aldatzen denean. Horrela, jo dezagun ondoko
hau:
68
(253) Aprobatu bat behintzat aterako du