Euskal gramatika lehen urratsak. III - Euskaltzaindia

2. Emendtozkoak
Esaldi hauetan ikusten dugu ere lokailua aditzaren ondoan dagoela: aditz
nagusia eta aditz laguntzailearen artean, batean, eta aditz nagusia eta aditz
laguntzailearen Qndoren, bestean.
Esan dezagun, hasteko, erabilera hau orain arte ikusi ditugun besteak baino
mugatuagoa izateaz gain, interpretazio kontuetan ere badirela desberdintasun
franko euskaldunen artean. Ikus dezagun lehenbiziko kasua, hots, ere
lokailua aditz nagusia eta aditz laguntzailearen artean jartzen dugunekoa:
(54) Irakurri ere dogu Lehendakariak Madrilerajoateko asmoa duela
Perpaus honek bi interpretazio ditu: bat, horrelakoak entzun 000 esaten
dituen euskaldun orok emango liokeena eta, bestea, batez ere ekialdeko
euskalkietara mugatzen dena:
(55) Gaur goizean irratian entzun dugo Lehendakaria Madrilera joango deJa. Eta ez
bakarrik entzun, irakurri ere egin dugu egunkarian hiri hartara joateko asmoa
doola
(56) Guzti hao ere irakurri dogo: Lehendakariak Madrilera joateko asmoa duela
Bigarren interpretazio honetan iduri du aditzaren eskuinaldera bota dugula
perpausaren zati bat, hain zuzen, ere lokailuak ukitzen zuen zatia, luzeegia
delakoan 000. Orduan, lokailua lekuz kanpo bezala geratu zaigu hor, aditz
nagusiaren ondotik:. Parafrasia, bigarren kasu honetan, honela egin genezake:
(57) Lehendakariak Madrilera joateko asmoa duela ere irakurri dugo
Ohartzen aba! garenez, adibide horretan ere perpaus osoarekin doa:
(58) [Lehendakariak Madrilerajoateko asmoa duela] ere irakurri dugo
Hori dela-eta, euskal perpausean sintagmek agertzeko duten
askatasunagatik, batzutan hau bezalako adibideak aurkitzea ez da batere zaila:
(59) Madrilera joateko asmoa duela Lehendakariak ere irakurri dugo
Jakina, horren interpretazioa honako hau da, hahiz eta lokailua izen
sintagma baten (Lehendakariak') ondoren, eta ez aditzaren ondoren, doan:
(60) [Madrilera joateko asmoa duela Lehendakariak] ere irakurri dugo
41