richtlijn Vroegtijdige opsporing aangeboren hartafwijkingen

JGZ-standaard / Vroegtijdige opsporing van aangeboren hartafwijkingen 0-19 jaar
43
snel vermoeid is bij inspanning, zoals bij kruipen, spelen, (trap)lopen, of fietsen.
Ouders vertellen soms dat het kind tijdens het spelen plotseling gaat hurken en
daarna weer verder gaat met spelen; dit is verdacht voor de TOF (zie hoofdstuk 2.2.2).
Vragen naar herhaalde luchtweginfecties geeft aanvullende informatie.
Navragen of een kind een ziekte heeft doorgemaakt is van belang. Als complicatie van
enkele ziekten bestaat er een kans op een verworven hartafwijking (zie hoofdstuk
2.4).
Schoolkinderen en adolescenten
Wanneer er aanwijzingen zijn voor een hartafwijking (inspanningsintolerantie, hartkloppingen)
wordt bij het schoolgaande kind aanvullend gevraagd naar wegrakingen
(syncope). Men spreekt van een wegraking wanneer er sprake is van een plotseling en
voorbijgaand verlies van bewustzijn. Dit kán een symptoom zijn van ernstige hartafwijkingen,
maar meestal is de oorzaak onschuldig (vasovagaal) van aard
(Krediet,2003). Bij heel jonge kinderen is een wegraking meestal het gevolg van een
zogenaamde ‘breathholding spell’ waarbij het kind de adem door schrik, pijn, angst of
woede zó lang inhoudt dat het door zuurstoftekort kortdurend bewusteloos raakt. De
incidentie van de gevallen van wegrakingen die bij de arts komen is 125,8 per 100 000
mensen van 22 jaar of jonger met een piek op de leeftijd van 15-19 jaar
(McCrindle,2000). Doordat veel kinderen met wegrakingen geen arts bezoeken zal de
werkelijke incidentie veel hoger zijn. Een goede anamnese bij wegrakingen is belangrijk
voor het stellen van de diagnose. De arts vraagt in ieder geval naar:
■ frequentie van optreden
■ duur van de episode
■ omstandigheden waaronder het bewustzijnsverlies optrad: plotseling, bij staande
houding, inspanning, ziekte, stress
■ prodromale verschijnselen die op een vasovagale oorzaak kunnen duiden, zoals
misselijkheid, een licht gevoel in het hoofd of een warmtegevoel.
Bij flauwvallen gerelateerd aan inspanning is de kans op een levensbedreigende situatie
op grond van een cardiale afwijking groter. De anamnese zal gericht moeten zijn
op de relatie met inspanning, hartkloppingen, pijn op de borst of een ziekte die een
hartafwijking kan geven. In de familie- anamnese moeten in dit geval flauwvallen,
plotselinge dood, ritmestoornissen en myocardiale ziekten (Kawasaki, acuut reuma)
worden nagevraagd.
Wanneer er aanwijzingen zijn in de anamnese van een schoolgaand kind of adolescent,
bijvoorbeeld bij regelmatige wegrakingen die niet als vasovagaal kunnen worden
geduid, wordt op indicatie het minimale cardiale onderzoek verricht.
Hieronder is de cardiale anamnese in tabelvorm gezet. Veel symptomen komen ook bij
andere ziekten voor. De combinatie van de verschijnselen moet afgewogen worden in
de differentiaaldiagnose.