richtlijn Vroegtijdige opsporing aangeboren hartafwijkingen

JGZ-standaard / Vroegtijdige opsporing van aangeboren hartafwijkingen 0-19 jaar
HOOFDSTUK 6
INTERVENTIES EN BEGELEIDING
6.1 Verwijscriteria
65
Inschatting hartgeruis
Als het vermoeden bestaat dat een kind een aangeboren hartafwijking heeft, moet
altijd een verwijzing volgen. Dit vermoeden ontstaat door een afweging van verschillende
anamnestische factoren en bevindingen uit lichamelijk onderzoek. Hoewel de
aanwezigheid en beoordeling van een hartgeruis meestal een centrale rol speelt, zijn
andere afwegingen ook van belang. Wanneer bij een zuigeling, die jonger is dan een
maand, een souffle gehoord wordt, is de kans op pathologie 44 tot 50 % (Ainsworth et
al.,1999; Gregory et al.,1999). Bij een kind dat ouder is dan een jaar, is een geruis
meestal onschuldig. Verder betekent de afwezigheid van een geruis niet dat er geen
hartafwijking is. Bij een TGA treden intracardiaal geen wervelingen van de bloedstroom
op, waardoor geen geruis waarneembaar is. Deze kinderen zijn echter wel
ernstig cyanotisch. Ook bij een zich ontwikkelende links-rechtsshunt in de eerste
levensweken, bijvoorbeeld een groot VSD, is nog geen geruis hoorbaar. Dit wordt
meestal manifest in de vierde tot zesde levensweek als de druk in het longvaatbed
daalt en hierdoor de druk in de rechter harthelft afneemt. De luidheid van het geruis
zegt hierbij niets over de grootte van de afwijking.
Andere verschijnselen
Niet alle aangeboren hartafwijkingen geven klachten op de kinderleeftijd. De anamnese
alléén biedt dan onvoldoende aanknopingspunten. Ook als een klacht bij een
hartafwijking kan passen, is het vermoeden dat sprake is van een hartafwijking
meestal niet gebaseerd op die ene klacht. Een kleuter kan bijvoorbeeld door vele oorzaken
moe zijn.
In het volgende beslisschema zijn de belangrijkste afwegingen voor de inschatting
pluis/niet pluis opgenomen. Wanneer een geruis aanwezig is, moet ingeschat worden
of het een pathologisch geruis is. Dat kan met behulp van tabel 4.6 in hoofdstuk 4.