bekijken - digitale bibliotheek voor de Nederlandse letteren

More documents

Recommendations

Info

85 16. Voorwoord op de titelpagina van ca. 1520 gedrukt duivelverhaal, over Broeder Russche: uitgelegd wordt hoe het verhaal begrepen dient te worden. Herman Pleij, Het literaire leven in de middeleeuwen
86 stemming over te dragen. Tot de vaste elementen in de beschrijving van belegeringen en veldslagen behoort de mededeling dat de op de vlucht slaande partij de laarzen achterliet, om harder te kunnen lopen. Het verwarrende hierbij is dat het ook gezegd wordt bij historische gebeurtenissen, die beschreven of bezongen worden met vermelding van plaatsen en jaartallen. Als dat allemaal echt waar zou zijn, dan moesten de Nederlanden wel bezaaid zijn met een dicht woud van schoeisel! Maar alweer gaat het om een hogere, algemenere waarheid. Bedoeld is steeds dat de vluchtende partij verschrikkelijk laf was. En die laarzen vormen bijna een cliché-formulering, een gemeenplaats, om dat aan te geven. Uit het leven gegrepen En wat moeten we denken van al die waarschuwingen voor stelend volk, gericht tot een publiek dat op een marktplein naar een toneelopvoering staat te kijken? Vaak eindigt het voorwoord daarmee, bij toneelstukken die ons uit de vijftiende en zestiende eeuw bewaard zijn. Dat gebeurt bijvoorbeeld in Jan van den Berghe's klucht Hanneken Leckertant uit 1541: Maar hoort, voordat we beginnen, naar wat wij u verzekeren: Beschermt uw geldbuidels goed tegen zakkenrollers-praktijken, Dan behoeft ge niet bevreesd te zijn voor ongelukken, Of voor een dief die met uw geld zal gaan strijken. Ook dit is een gemeenplaats geworden, die ooit een betekenis heeft gehad maar vervolgens is gaan functioneren als stemmingmakerij. Het gaat dan lijken op het vleien van het publiek, in de zin van: u bent een aardig en beschaafd publiek, en alleen zulke mensen kunnen ons spel op waarde schatten. Bij de middeleeuwse ridderepiek gebeurde dat al door aan het begin te zeggen dat de tekst niet bestemd is voor de oren van onbeschaafde boerenpummels. Die moeten maar weggaan. En dus bleef iedereen staan. En misschien wordt die steelwaarschuwing zo algemeen, dat het alleen maar gaat betekenen: nu volgt dus een toneelopvoering, wij gaan met het spel beginnen. Een zelfde verschijnsel zien we op al die schilderijen van vrolijke boerenkermissen en bruiloften uit de zestiende eeuw. Het lijkt net uit het leven gegrepen. Maar als je goed kijkt, zie je dat op al die schilderijen steeds dezelfde personen en situaties zijn uitgebeeld. Daarbij hoort ook een jongetje dat de beurs snijdt van iemand die naar een kwakzalver, tandentrekker of toneelopvoering staat te kijken! Literatuur is nooit waar. Ze geeft een interpretatie van de werkelijkheid. Daarmee wordt lering verstrekt, inzicht, ontroering en verstrooiing. De werkelijkheid wordt veranderd. En zo bevalt zij ons beter. Of juist helemaal Herman Pleij, Het literaire leven in de middeleeuwen
Page 1 and 2:
Het literaire leven in de middeleeu
Page 3 and 4:
Woord vooraf VII Dit boekje gaat ov
Page 5 and 6:
2 voor ogen stond. Je bent niet all
Page 7 and 8:
4 veertien jaren blijkt Maria, de m
Page 9 and 10:
Barrières 6 Het is duidelijk dat d
Page 11 and 12:
8 Die ‘hij’ is namelijk Jezus,
Page 13 and 14:
10 II De Middelnederlandse literatu
Page 15 and 16:
Middelnederlands 12 Pas in de twaal
Page 17 and 18:
14 zichtbaar, in liefdesliederen en
Page 19 and 20:
16 3. Spannend heiligenleven over S
Page 21 and 22:
18 op elk moment van de dag hun leu
Page 23 and 24:
20 boekdrukkunst. Dat begint zo oms
Page 25 and 26:
22 kerk, waarschijnlijk over een Ke
Page 27 and 28:
24 hoogstens wat pentekeningen aan,
Page 29 and 30:
[ ] = niet bewaard. Fouten en verbe
Page 31 and 32:
28 taal aangepast worden. Maar ook
Page 33 and 34:
30 6. Afdruk van houtblok met gegra
Page 35 and 36:
32 enigszins aanpassen aan de leess
Page 37 and 38: IV Van luisteren naar lezen 34 Wat
Page 39 and 40: 36 rend direct toegesproken alsof j
Page 41 and 42: 38 terwijl hij eveneens steeds weer
Page 43 and 44: 40 in aanmerking voor de lof die hi
Page 45 and 46: Van verzen naar proza 42 Maar de vo
Page 47 and 48: V Aan het hof 44 Aan de hoven in Li
Page 49 and 50: 46 allerlei motiveringen: de soever
Page 51 and 52: 48 eeuwig trouw heeft gezworen, zou
Page 53 and 54: 50 Nu gaat het natuurlijk wel om de
Page 55 and 56: 52 duidelijk zijn dat de oorspronke
Page 57 and 58: 54 zulks toch niet lukte - je moest
Page 59 and 60: 56 Immers, ledigheid is des duivels
Page 61 and 62: 58 Maar in de stad is al meteen een
Page 63 and 64: ontglipt, alsof je een paling bij z
Page 65 and 66: 62 duidelijk worden dat iedereen ee
Page 67 and 68: 64 verband met de voortplanting. Ma
Page 69 and 70: 66 verklede feestvierders. Daar bes
Page 71 and 72: 68 13. Titelpagina van boekje over
Page 73 and 74: 70 burger. Iemand als Uilenspiegel
Page 75 and 76: 72 14. Verhalend gedicht, gedrukt i
Page 77 and 78: VII Over regels en betekenissen 74
Page 79 and 80: 76 Zegt nu zelf, welke clown, welke
Page 81 and 82: 78 want God en de duivel zijn in al
Page 83 and 84: 80 helden is verbonden met de wijze
Page 85 and 86: Modelfiguren 82 In de kringen van d
Page 87: 84 ende Blanchefloer is Diederik va
Page 91 and 92: Literatuuropgave 88 Per hoofdstuk w
Page 93 and 94: 90 Moderne Encyclopedie van de Were
Page 95 and 96: 91 Schuit; literatuur, volksfeest e
Page 97 and 98: 1100 1200 1300 ca. 1350 1350/1400 1
Page 99 and 100: 1400 ca. 1496 1500 ca. 1515 ca. 140
Page 101: Lijst van illustraties 94 1. Scaecs
show all

bekijken - digitale bibliotheek voor de Nederlandse letteren

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?