1 SUCCULENTA jaargang 79 (1) 2000 - Au Cactus Francophone

AGAVEN: WHAT’S IN A NAME?
DEEL 5: CARIBISCHE GEBIED/ZUID-AMERIKA
Peter J.K. Kuppen
In dit deel komen de agaven aan bod
die te vinden zijn in het Caribische gebied
en Zuid-Amerika. Dit zijn uitsluitend soorten
van het subgenus Agave. Naar hedendaagse
maatstaven is de naamgeving van
deze agaven nog grotendeels een onontgonnen
gebied. Het laatste goede overzicht
van deze groep stamt uit het begin van de
vorige eeuw.
Agave, de overige soorten
Helaas heeft Gentry in zijn overzicht van
de agaven (Gentry, 1982) niet die van het
Caribische gebied en Zuid-Amerika meegenomen.
Die lagen mogelijk teveel uit de
route voor zijn veldonderzoek. De meest
recente overzichtswerken van deze agaven
stammen al van heel lang terug. Het meest
compleet, voor wat betreft dit gebied, is
nog steeds het boek van Trelease uit 1913
(Agaves in the West Indies) en het boek
van Berger uit 1915 (Die Agaven). Het
boek van Berger is mede gebaseerd op
het genoemde boek van Trelease en is
daarom hier als uitgangspunt genomen. Na
dit boek zijn nog een aantal publicaties met
nieuwe gegevens over de agaven van dit
gebied verschenen. Het boek van Berger
is overigens in 1988 heruitgegeven, uitgebreid
met een vergelijking van de naamgeving
volgens Berger en Gentry en een serie
kleurenfoto’s.
Veranderingen in het post-Bergertijdperk
Qua naamgeving staan de agaven van
het Caribische gebied en Zuid-Amerika los
van de overige agaven, als beschreven
door Gentry. Dat is niet omdat het een
afzonderlijke groep zou zijn, maar omdat
nog niemand de agaven uit dit gebied en
die van het vasteland recentelijk als een
groep bestudeerd en ingedeeld heeft. Echter
sinds het boek van Wijnands (1983),
besproken in het vorige deel van deze serie,
is er een link. Hij beargumenteert in
dat boek dat A. angustifolia in feite A. vivipara
genoemd moet worden, welke laatste
naam daarmee niet alleen voorkomt in de
lijst van de agaven van het hier besproken
gebied, maar ook in die van het vasteland.
Het is misschien nog wel de vraag of we
het daarbij over dezelfde agavesoort hebben.
Gezien het zeer grote verspreidingsgebied
van deze soort (Gentry, 1982)
hebben we hier mogelijk te maken met een
soort met vele lokale variëteiten (Wagenaar
Hummelinck, 1984).
De naamgeving van de agaven in het
Caribische gebied is een stuk lastiger dan
die van het vasteland. Dit komt o.a. omdat
er veel minder onderzoek verricht is in dit
gebied. Elke locatie kent door het natuurlijke
isolement van de eilanden zo’n beetje
zijn eigen typische populatie. Vele soorten
zullen echter nauw verwant zijn aan elkaar,
maar hebben door verschillen in lokale omstandigheden
een iets andere ontwikkeling
doorgemaakt.
Diegene die na Trelease veruit het meeste
onderzoek gedaan heeft naar de agaven
uit dit gebied is de Nederlander P. Wagenaar
Hummelinck. Hij heeft de agaven
die voorkomen op de Caymaneilanden,
de Nederlandse Antillen en een gedeelte
van Zuid-Amerika nauwkeurig bestudeerd.
O.a. in Succulenta zijn daarover verschillende
series van publicaties verschenen
(Wagenaar Hummelinck, 1984/1985;
1986/1987; 1993).
Trelease beschouwde de agavenpopulatie
op elk afzonderlijk eiland of eilandengroep
als één sectie (Trelease, 1913). Dit
138 Succulenta jaargang 79 (3) 2000