1 SUCCULENTA jaargang 79 (1) 2000 - Au Cactus Francophone

DE KLEURENPRACHT VAN TRICHOCEREUS PSEUDOCANDICANS
J. Lambert ir. A.I.Gx.
Wanneer men de beschrijving van Trichocereus
pseudocandicans (Backb.) Kiesling
raadpleegt, valt meteen de ongewone definitie
van de bloemkleur op. Inderdaad is er
sprake van de binnenste bloemdekbladen
die variëren van wit naar geel of rood, met
alle mogelijke combinaties, tot gestreepte
patronen toe. Het valt dan ook niet te verwonderen,
dat een dergelijke beschrijving
voor de doorsnee liefhebber soms onbetrouwbaar
blijkt, en dat hij zich afvraagt,
of dit niet andermaal een vergissing der
systematici is, iets waarvan men deze laatsten
maar al te gauw gaat verdenken.
Temeer daar er weinig of geen bewijsmateriaal
werd gepubliceerd. Alhoewel Kiesling
in zijn artikel aangeeft waar hij de
verschillende kleurvormen vond, wordt het
niet gestaafd met afbeeldingen ervan.
Heden hebben wij het groot genoegen
hierbij een reeks originele, onuitgegeven
foto’s van de soort te kunnen afdrukken,
zodat de lezers zich kunnen vergewissen
van de juistheid van hetgeen voorafgaat.
Het zwaartepunt van het verspreidingsgebied
der soort ligt aan de voet van de
Sierra Famatina, vanaf Chilecito, via Famatina,
tot Alto Carrizal, op hoogten van
zowat 1200 tot 1850 meter. 1 )
We hadden deze streek reeds een paar
keren bezocht, doch zonder succes wat
T. pseudocandicans betreft, daar de planten
telkens niet in bloei stonden. Het is inderdaad
zo, dat de bloeitijd geen vaste dag op
de kalender is, doch een variabele datum
die afhangt van het klimaatsverloop van
het jaar.
Een derde poging werd de goede! Op
22 november 1999 vertrokken we uit
Chilecito, en weldra ontwaarden we de eerste
(witbloemige) planten op de hellingen
langs de baan. Mijn twee metgezellen, twee
jeugdige botanici uit Córdoba, waren het
roerend met elkaar eens om te verkondigen
dat dit T. candicans was, een soort
waarmee ze goed vertrouwd bleken in hun
streek. Ik verhaastte mij ze hun vergissing
te doen inzien en vestigde hun aandacht
o.m. op de kleur van de stempel, die zelfs
bij witbloemige exemplaren geel blijft. 2 )
Hieraan ziet men echter hoe treffend de
soortnaam werd gekozen. (Vgl. ook eerste
afbeelding).
Het werd een echt feest: langs onze reisweg
troffen we honderden bloeiende planten
aan, in een wondermooie schakering
van de meest schitterende kleuren tot de
meest geraffineerde nuances, zoals zacht
roze of zalmkleurig. Backeberg had voor
deze groep van trichocereussen de (ongeldige)
naam Helianthocereus bedacht; wie
eenmaal de bloemen heeft bewonderd begrijpt
meteen waarom: ze bieden echt een
zonnig spektakel!
Men kan zich afvragen, waar de oorzaak
van deze kleurenrijkdom ligt. Absolute zekerheid
hieromtrent is er niet. Een theorie
gaat er van uit, dat we hier met een “jonge”
Succulenta jaargang 79 (5) 2000 211
3 3
) soort te maken hebben, die zou ont-
staan zijn door hybridisatie van bijvoorbeeld
T. candicans (sneeuwwit bloeiend)en
T. vatteri (roodbloeiend), en waarvan het
genoom nog niet volkomen stabiel zou zijn.
Hybridisatie als bron van nieuwe kleurpatronen
is een techniek die veelal toegepast
wordt in de tuinbouw. Terloops zij nog vermeld,
dat we op onze zoektocht ook de
sympatrische, roodbloeiende T. vatteri ontmoetten.
Jammer genoeg is er een keerzijde
aan de medaille: T. pseudocandicans
wil in de kas maar niet bloeien. Reeds in
1983 bracht ik een jong plantje mee uit
Carrizal, dat sedertdien uitgegroeid is tot
een stevige zuil van 40 cm hoog en 12 cm