1 SUCCULENTA jaargang 79 (1) 2000 - Au Cactus Francophone

van de mesems in de tachtiger jaren ook
bij de plant stilgestaan.
Tot dat moment had ik in mijn verzameling
een Titanopsis calcarea en een T. luckhoffii
staan. Die laatste naam kwam in de
clichéfondslijst niet voor en dus besloot ik
in een opwelling van veranderingsdrang nu
maar een vetplantengeslacht compleet te
krijgen. Na enig zoekwerk blijkt achteraf
overigens dat Titanopsis luckhoffii in
feite helemaal geen Titanopsis is, maar
een Aloinopsis luckhoffii. Het meegeleverde
steeketiketje heeft me verkeerd
geïnformeerd. (Beste kweker, wilt u de
naambordjes corrigeren.) Bij nadere beschouwing
van de bladtoppen is er bij A.
luckhoffii ook geen sprake van wratjes op
de bladeren, maar meer van kleine witte
puntjes. Opmerkelijk is - nu ik nog even
de zaadlijst van het clichéfonds van 1999
nakijk - dat onder Titanopsis vermeld staat
dat het op Aloinopsis lijkende succulenten
zijn. De overeenkomst wordt dus vaker gesignaleerd.
In het fraai uitgevoerde recente boek Mesems
of the World van het National Botanical
Institute of South Africa uit 1998, dat ik
van onze bibliothecaris kreeg toegestuurd,
is te zien dat Titanopsis en Aloinopsis in
de zelfde groep ruwbladige mesems worden
ondergebracht, samen met Nananthus,
Deilanthe, de kleine Neohenricia en Rhinephyllum.
Voor de ondeskundige waarvoor
ik me nu nog houd, rijst gelijk enige
twijfel wat nu zo ruwbladig is aan deze
groep ten opzichte van vele andere mesemsoorten.
Bij de kruidachtige mesems is
ook een groot aantal ruwbladige planten
te vinden, neem nu het alom bekende ijsbloempje
en mesems zoals M. cristallinum
en Stomatium suaveolens.
Ik bestelde zaden van T. fulleri, T. primosii,
T.luederitzii en T. schwantesii en zaaide
in juni 1997. Het kleine zaad kiemt gemakkelijk
en de zeer kleine kiemplantjes
zwellen snel op en krijgen in korte tijd al
nieuwe bladparen met de karakteristieke
wratjes. In een zandig grondmengsel groei-
en ze voorspoedig. In het begin vormen de
planten een bladrozet, maar in het tweede
of derde jaar spruiten ze zijdelings uit en
vormen compacte groepjes. In de volle zon
blijven ze goed gedrongen groeien, een
voorwaarde om hun karakteristieke steenslagachtige
structuur te behouden. Ook
krijgen ze dan mooie kleuren. In de schaduw
worden ze al gauw groenig, maar in
het volle licht werd T. fulleri blauw met
zandkleurige wratjes, T. schwantesii cremekleurig
met vrijwel witte wratten en T.
luederitzii beige. Goed is te zien dat T.
calcarea en T. primosii qua vorm enige
verwantschap vertonen met hun brede lepelvormige
bladeren. “Mesems” vermeldt
ook dat T. fulleri wordt beschouwd als een
westelijke vorm van T.calcarea.
Anderzijds vertonen T. schwantesii,
T.primosii en T. luederitzii een overeenkomstige
knotsvormige bladvorm. In “Mesems”
staat beschreven dat T. primosii een zuidelijke
vorm is van T. schwantesii en T. luederitzii
een westelijke vorm ervan, groeiend
nabij de westkust van Zuid Afrika. Door
“Mesems” wordt ook T. hugo-schlechterii
tot dit complex gerekend, maar die heb ik
nog niet in mijn verzameling.
Aan het einde van het tweede groeiseizoen
bloeiden de eerste exemplaren van T.
luederitzii en T, primosii. Met een penseel
kunnen de bloemen - die meerdere dagen
bloeien - eenvoudig bestoven worden. Om
hybridisering te voorkomen, dienen natuurlijk
de nodige voorzorgen te worden genomen
teneinde de bijen en zweefvliegen
ervan te weerhouden dat zij als dollen in
de meeldraden tekeer gaan. In het geval
van bovengenoemde twee soorten was dat
gemakkelijk want ze bloeiden niet tegelijk.
De bloemen zijn geel van kleur en openen
bij mij in de kas pas in de middag,
wat overeenkomt met de beschrijving in
Mesems of the World. De bloemen zouden
een honinggeur verspreiden en dit heb ik
duidelijk geroken bij T. luederitzii.
Na een half jaar rijpen de vruchten uit
tot houtige doosjes met de voor mesems
Succulenta jaargang 79 (6) 2000 253