Steeds gewoner, nooit gewoon.pdf - Sociaal en Cultureel Planbureau

steeds gewoner, nooit gewoon
Alhoewel de gegevens erop wijzen dat de meeste vrouwen zelf geen problemen hebben
met het lesbisch zijn, geven zij wel aan dat homoseksualiteit nog lang niet geaccepteerd
is in de Nederlandse samenleving. Opvallend is dat biseksuele vrouwen meer moeite
hebben met hun seksuele oriëntatie dan vrouwen die zichzelf lesbisch noemen. Dit verschil
in zelfacceptatie is ook gevonden tussen homoseksuele en biseksuele mannen (zie
hoofdstuk 4 in dit boek).
Ook blijken jongere lesbische en biseksuele vrouwen meer moeite te hebben met het
accepteren van hun seksuele oriëntatie dan oudere vrouwen. In combinatie met een
andere bevinding uit het onderzoek, namelijk dat jongeren meer psychosociale problemen
rapporteerden, kan dit erop wijzen dat er naar het beeld van de homoseksuele
jongeren die nergens problemen mee hebben (Savin-Williams 2005) genuanceerd moet
worden gekeken. Andere onderzoeken hebben trouwens al laten zien dat jonge meiden
die romantische of seksuele gevoelens voor personen van hetzelfde geslacht hebben, net
zoals jongens met deze gevoelens, meer psychosociale problemen rapporteren en een
minder positief zelfbeeld hebben dan jongeren die deze gevoelens niet hebben (Bos et
al. 2008c).
Eén van de doelstellingen van dit onderzoek was om te kijken naar de ervaringen van
vrouwen met homonegativiteit en de gevolgen hiervan voor hun psychosociale gezondheid.
Ondanks dat in internationaal onderzoek Nederland vrijwel altijd naar voren komt
als een land waarin het meest positief over homoseksualiteit wordt gedacht (Sandfort et
al. 2008), is het opvallend dat veel vrouwen die deelnamen aan dit onderzoek zeggen dat
zij op een of andere manier geconfronteerd worden met een negatieve houding tegenover
hun lesbische of biseksuele oriëntatie.
De confrontatie met negatieve opmerkingen over het lesbisch of biseksueel zijn overkomt
veel lesbische en biseksuele vrouwen uit dit onderzoek; zowel op straat als in het
uitgaansleven, en ook in minder anonieme contexten zoals op het werk. Wat betreft de
ervaringen op de werkvloer komen deze bevindingen overeen met eerdere Nederlandse
onderzoeken die hiernaar gedaan zijn en die tot de conclusie kwamen dat het werkklimaat
in Nederland over het algemeen niet homopositief is (Bos en Sandfort 1998;
Sandfort et al. 2005; Van der Klein et al. 2009). Met name stigmatiserende en homonegatieve
opmerkingen door familieleden, collega’s en kennissen blijken een negatieve
impact te hebben op de psychosociale gezondheid van lesbische en biseksuele vrouwen.
Opvallend is dat dit verband niet te zien was met betrekking tot de confrontatie met
homonegativiteit op straat en in het uitgaansleven. Een mogelijke verklaring zou kunnen
zijn dat vrouwen meer waarde hechten aan relaties met familieleden, vrienden en
collega’s en dat daardoor homonegativiteit in deze sferen ook harder aankomt dan wanneer
deze wordt geuit door onbekenden.
In dit onderzoek blijkt verder dat blootstelling aan negatieve ervaringen die gericht zijn
tegen de seksuele oriëntatie, negatieve gevolgen heeft voor de psychosociale gezondheid
van de vrouwen die dit meemaken. Dit zou kunnen verklaren waarom in verschillende
onderzoeken telkens weer naar voren komt dat lesbische en biseksuele vrouwen
meer psychosociale gezondheidsproblemen rapporteren (Bos et al. 1999; Cochran en
Mays 2000; Sandfort et al. 2001; Sandfort et al. 2009). Dit komt niet doordat zij hun
homo seksualiteit zelf als probleem ervaren, maar doordat veel lesbische en biseksuele
102