Steeds gewoner, nooit gewoon.pdf - Sociaal en Cultureel Planbureau

de houding van nederl anders tegenover homoseksualiteit
2 De houding van Nederlanders tegenover
homoseksualiteit
Saskia Keuzenkamp (scp)
2.1 Zorgen over toename van homonegativiteit
Op gezette tijden verschijnen er berichten in de media dat het met de acceptatie van
homoseksualiteit in Nederland de verkeerde kant opgaat. Vooral gewelddadige incidenten
tegen homoseksuelen (en in januari 2010 zelfs tegen een heteroseksuele man met
een tas van Gays&Gadgets) trekken de aandacht. Nederland zou zijn rol als koploper in de
wereld wat betreft homovriendelijkheid volgens sommigen inmiddels zijn verloren. Zo
zei Kamerlid Brinkman (pv v) in een debat over het homo-emancipatiebeleid dat zijn
partij terug zou willen ‘naar de situatie van 20 jaar geleden, waarin Nederland het meest
homovrije land ter wereld was’ (tk 2009/2010b: 14).
Maar hoe is het nu feitelijk gesteld met de houding van de Nederlandse bevolking? En
hebben burgers in andere Europese landen inmiddels inderdaad een meer homovriendelijke
attitude? In hoeverre blijkt uit opinieonderzoeken dat het klimaat voor homo’s en
lesbo’s in Nederland is verslechterd? En welke groepen zijn met name ‘homonegatief’?
Om deze vragen te beantwoorden besteden we – voor zover mogelijk – aandacht aan de
vier dimensies van de houding tegenover homoseksualiteit, zoals we die eerder hebben
onderscheiden (Keuzenkamp et al. 2006). De eerste dimensie hebben we aangeduid
als ‘algemene aanvaarding’: de waardering en beoordeling van homoseksualiteit in het
algemeen. Een daarbij behorende uitspraak die veel in opinieonderzoeken is gebruikt,
is dat homoseksuelen vrij moeten zijn hun leven te leiden zoals zij willen. De tweede
dimensie gaat over gelijke rechten en (anti)discriminatie. In hoeverre vindt de bevolking
dat homo’s en hetero’s gelijke rechten moeten hebben, bijvoorbeeld op het terrein van
het huwelijk en adoptie? Reacties op homoseksualiteit in de openbaarheid vormen de
derde dimensie. Wat vindt men ervan als twee homo’s of lesbo’s elkaar op straat zoenen
en in hoeverre is dat anders dan als het om een heteropaar zou gaan? En tot slot onderscheiden
we reacties op homoseksualiteit in de naaste omgeving. Wat vindt men er bijvoorbeeld
van om homoseksuele vrienden of buren te hebben?
We beginnen met een korte schets van de houding van de Nederlandse bevolking in
vergelijking met die in andere landen en gaan daarna meer uitgebreid in op de huidige
situatie in Nederland en de trends die zich in de afgelopen decennia hebben voorgedaan.
We maken gebruik van diverse representatieve surveys. Voor meer informatie daarover
kan de lezer terecht op www.scp.nl.
2.2 Een internationale vergelijking
De meest algemene stelling die veelvuldig in opinieonderzoek aan de bevolking wordt
voorgelegd, is dat homoseksuele mannen en lesbische vrouwen vrij moeten zijn om
33