Steeds gewoner, nooit gewoon.pdf - Sociaal en Cultureel Planbureau

de k ast op een kier
homoseksualiteit in hun gemeenschap. Dat duidt op een tweede verschil: het bespreken
van homoseksualiteit komt niet zozeer voort uit druk van binnenuit – denk aan
Marokkaans- en Turks-Nederlandse homoseksuelen en hun naasten – als wel uit druk
van buitenaf.
Turks- en Marokkaans-Nederlandse politici die zich uitspreken voor acceptatie van
homoseksualiteit ondervinden bovendien weinig steun van andere spraakmakende
leden van hun gemeenschap aangezien veel Marokkaans-Nederlandse en Turks-Nederlandse
schrijvers, (klein)kunstenaars en onderzoekers zich niet richten tot de groep van
origine maar veeleer tot een algemeen publiek. De belangrijkste handicap is echter dat
deze opinieleiders zo weinig bijval krijgen van homoseksuele mannen en vrouwen in
eigen kring. Ook deze laatste groep lijkt zich eerder te oriënteren op de doorsnee-Nederlandse
samenleving (of, specifieker, de homowereld) dan op de gemeenschap waaruit ze
voortkomen. Zelforganisaties van Marokkaans-Nederlandse homo’s en lesbo’s schitteren
door afwezigheid: in de publieke meningsvorming over homoseksualiteit in Marokkaanse
of islamitische kring spelen ze geen enkele rol. De gedachte dat homoseksualiteit een
schande is, belet niet alleen hen, maar ook hun naasten om zich uit te spreken.
In de Turks-Nederlandse gemeenschap komen zulke zelforganisaties wel voor, zij het op
zeer bescheiden schaal. De initiatiefnemers behoren meestal niet tot de tweede of derde
generatie maar kwamen naar Nederland voor hun studie of geliefde. Daardoor hoeven
ze zich minder gelegen te laten liggen aan hun familie, en kunnen ze moed of inspiratie
putten uit initiatieven in het land van herkomst. Hun initiatieven lijken aan te slaan bij
Nederlands-Turkse homoseksuelen, maar lijken vooralsnog weinig aansluiting te vinden
in de eigen gemeenschap. De Turken in Nederland vormen een tamelijk gesloten groep
die zich weinig gelegen laat liggen aan progressief-Nederlandse opvattingen, mede door
hun relatief sterke gerichtheid op Turkije. Anders dan bij Marokkaanse Nederlanders
is homoseksualiteit wel zichtbaar door de Turkse media, al is de invloed daarvan hier
vooralsnog beperkt. Ouders, broers en zussen van homoseksuele Turkse Nederlanders
en andere zaakwaarnemers laten het vooralsnog afweten, een enkele uitzondering daargelaten.
De situatie in de Chinees-Nederlandse gemeenschap is somber: we vinden hier noch
een vooruitstrevende elite (van religieuze of politieke gezagsdragers), noch enige vorm
van homoseksuele zelforganisatie. Er is nauwelijks een achterban die openstaat voor
tolerante opvattingen over homoseksualiteit. Een collectieve cultuur kan soms bevorderlijk
zijn voor verandering zoals bij gereformeerden, maar de sterke onderlinge verbondenheid
van Chinese Nederlanders werkt vooralsnog belemmerend. De schaamte
voor individueel afwijkend gedrag is groot en veel ouders durven het niet publiekelijk
op te nemen voor hun kinderen. De gemeenschap is bovendien zo hecht en geïsoleerd –
onder meer als gevolg van onderlinge economische afhankelijkheid – dat homoseksuele
zelforganisatie lastig zal zijn. Intern zijn er weinig openingen en extern bekommert zich
vrijwel niemand om het lot van Chinese homo’s en lesbo’s. Een lichtpunt is dat Chinese
Nederlanders geen religieuze verbodsbepalingen op homoseks kennen. Ook hun
gerichtheid op de landen van herkomst kan gunstig uitpakken, want homo-emancipatie
voltrekt zich in Zuidoost Azië in een verrassend tempo waarbij internet een belangrijke
rol speelt.
323