Steeds gewoner, nooit gewoon.pdf - Sociaal en Cultureel Planbureau

steeds gewoner, nooit gewoon
homobar Cosmo zwaait een Surinaamse Nederlander al tijden de scepter en in Amsterdam
is de Reality een bar speciaal voor zwarte homo’s en hun vrienden. Vanwege de toestroom
van lesbo’s heeft de eigenaar in 2009 een nieuwe bar voor vrouwen geopend.
Toen lj in Nederland ging studeren, koos hij voor psychiatrische verpleegkunde omdat
hij begreep dat daar positief over homoseksualiteit werd gesproken. Hij schreef de scriptie
Homofielen uit Suriname, een Vergeten Groep in de Nederlandse Samenleving (1980). Hij vond
[...] homo-emancipatie prima, maar hier is een groep waar totaal geen aandacht voor is. Over
dit onderwerp heb ik geprobeerd om binnen de Surinaamse verenigingen en gemeenschappen
literatuur te vinden, wat er al geschreven was; en het was minimaal. Er was bijna niks wat
al op papier stond. Dus het was ook een van de eerste stukken waarin iemand openlijk over
homoseksualiteit zou gaan schrijven.
Hij kwam na het voltooien van die scriptie in een nos-uitzending van het Surinaamse
programma Zorg en Hoop samen met zijn moeder en Max Lievendag. Ze kregen veel reacties
en het coc bood hun een ruimte om een bijeenkomst te plannen. Op 5 september
1980 was de eerste bijeenkomst in Amsterdam, waar een dertigtal mensen op afkwam.
Toen is de SuHo opgericht. Met de aidscrisis kwam een terugslag door alle zieken en door
het werk dat de SuHo op vrijwilligersbasis deed. lj kijkt terug: ‘We konden wel met coc
meedoen als SuHo maar we moesten aan allerlei voorwaarden en regels en toestanden
voldoen en daarom voelden we ons niet zo thuis.’ Een door alle inspanningen uitgeblust
SuHo begon midden in de crisis aan een winterslaap. lj heeft de emancipatie naar eigen
zeggen voortgezet op microniveau in zijn directe omgeving door zich met zijn partner
als homoseksueel (paar) te laten zien. Tevens hielp hij als hulpverlener homo’s.
Van 1984 tot 1987 bestond de lesbische groep Sister Outsider die door vier Surinaamse
vrouwen onder wie gw was opgericht vanwege het racisme dat ze ervoeren in de lesbische
en feministische gemeenschap. Hun activiteiten waren vooral cultureel en literair
en ze organiseerden salons en feesten. Twee keer nodigden ze de Amerikaanse lesbische
schrijfster Audre Lorde uit naar Amsterdam. De tweede keer had zij een discussie met de
Surinaamse schrijfster Astrid Roemer over de lesbische identiteit waar zij voor opkwam
‘omdat ze zich primair identificeert met vrouwen, omdat ze haar kracht put uit contacten
met vrouwen’. Roemer vond het niet nodig zich zo te benoemen. De leden van Sister
Outsider waren het juist helemaal met Lorde eens, maar gw is er tegenwoordig ‘genuanceerder’
over gaan denken. De groep doekte zichzelf in 1987 op toen twee van de vier
leden naar het buitenland verhuisden (Hermans 2002).
Strange Fruit werd opgericht in 1989 na een studiedag van het Jongeren Advies Centrum
over homoseksualiteit in Turkije. Het was vanaf het begin een multicultigroep waarbij
zich veel Surinaamse homoseksuelen aansloten. ar was in 1971 in Utrecht geologie gaan
studeren en ging vervolgens in Amsterdam naar de filmacademie. Hij had slechts één
negatieve ervaring met discriminatie door Surinaamse Nederlanders toen hij folderde
voor het coc. Hij werkte als filmmaker en maakte in 1990 een documentaire over een
zwarte Surinaamse gay jongen:
Dat was voor die tijd een enorme doorbraak, dat zo’n jongen openlijk op de lokale tv kwam.
Hij was betrokken bij een groep jongens die heette Strange Fruit. Toen ben ik daarnaartoe
254