Steeds gewoner, nooit gewoon.pdf - Sociaal en Cultureel Planbureau

homo- en lesbisch ouderschap in nederl and
resultaten van het (langdurige) onderzoek naar lesbisch ouderschap, dat sinds 2000 aan
de Universiteit van Amsterdam loopt, besproken.
6.2 Nederlandse wetgeving ten aanzien van homo- en lesbisch ouderschap
Wat betreft lesbisch en homoseksueel ouderschap is de Nederlandse wetgeving volop in
beweging. Nederland werd in 2001 het eerste land waarin het voor mensen van hetzelfde
geslacht mogelijk was om te trouwen. De rechten met betrekking tot kinderen die in
een lesbisch huwelijk geboren zijn, waren echter nog niet gelijkgesteld aan die in een
huwelijk tussen een man en een vrouw (Vonk 2004). De duomoeder (de vrouwelijke
partner van de moeder die het kind baart) was niet vanzelfsprekend de wettelijke ouder
van de kinderen die binnen haar huwelijk met de biologische moeder geboren werden;
dit in tegenstelling tot het vaderlijk ouderschap van mannen binnen een heteroseksueel
huwelijk. Zij worden automatisch wettelijk de vader van het kind, ook al zijn ze niet
de biologische vader. Vanaf 2007 is het voor de duomoeder mogelijk om via adoptie
juridisch ook de ouder te worden. Dit moet echter wel met instemming van de rechter
en met een verklaring dat het kind nu en in de toekomst niets van zijn of haar donor te
verwachten heeft (Ministerie van Justitie 2009).
In december 2009 is er een wetsontwerp gemaakt om de wetgeving over lesbisch ouderschap
aan te passen. Dit ontwerp houdt in dat een duomoeder automatisch ook juridisch
ouder wordt in het geval dat zij bij de geboorte van het kind getrouwd is met de biologische
moeder en zij gebruik hebben gemaakt van een onbekende zaaddonor (Commissie
Kalsbeek 2008; Ministerie van Justitie 2009).Voor lesbische moeders die gebruik hebben
gemaakt van een bekende zaaddonor, kan het ouderschap van de duomoeder ontstaan
door erkenning van het kind bij de ambtenaar van de burgerlijke stand. Dit ontwerp is
ter consultatie voorgelegd aan experts, die hierop kunnen reageren (Ministerie van Justitie
2009). Dit ontwerp biedt echter (nog) geen mogelijkheid om het ‘meerouderschap’ in
de wetgeving juridisch vast te leggen.
6.3 Kinderwens
Onder homoseksuele mannen en vrouwen heeft lange tijd de mening geheerst dat wanneer
je homoseksueel bent, je maar moet accepteren dat je geen kinderen kunt krijgen
na je coming-out. Anno 2010 is ouderschap voor lesbische vrouwen en homoseksuele
mannen steeds meer een alternatief geworden dat zij in ieder geval overwegen. In een
onderzoek onder een grote groep homoseksuele mannen en lesbische vrouwen bleek al
in 1997 dat bijna een derde van de respondenten tussen de 24 en 40 jaar een kinderwens
had (Sandfort 1997). Het recente onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau,
waarvan in dit boek verslag wordt gedaan, wijst uit dat 60% van de meisjes met een
homoseksuele of biseksuele voorkeur en 40% van de jongens met een dergelijke voorkeur
een kinderwens heeft (zie hoofdstuk 10).
Kinderen krijgen binnen een lesbische of homoseksuele relatie gaat gepaard met tal van
keuzes. Vrouwen moeten bijvoorbeeld kiezen tussen een zaaddonor uit een kliniek of
ziekenhuis of voor een bekende donor uit de vriendenkring (in het laatste geval moeten
105