Steeds gewoner, nooit gewoon.pdf - Sociaal en Cultureel Planbureau

‘wees jezelf, ma ar wees niet anders.’
kunnen onderscheiden, jongens zich dus zo min mogelijk ‘vrouwelijk’ dienen te gedragen.
Zij moeten zich daar verre van houden en zich daar tegen afzetten. Volgens Kimmel
(1994) dienen we de antihomohouding van veel jongens in dit licht te bekijken; door aan
andere mannen te tonen dat ze antihomo zijn, kunnen jongens vragen om erkenning
voor hun ‘man-zijn’. Van der Meer (1995) en Buijs et al. (2008) onderschrijven dit: het
plegen van antihomogeweld levert jongens een mannelijke status op. Door dergelijk
geweld te plegen laten ze zien dat zij niet vrouwelijk of homo zijn: niet laf of ‘zacht’. Ze
zetten zich af tegen dat wat afwijkt van de norm.
Het lijkt erop dat biseksuele jongens en mannen volledig onzichtbaar zijn voor heterojongeren.
Zij vinden biseksualiteit bij mannen iets vreemds. Dit lijkt aan te sluiten bij het
concept van ‘mannelijkheid’ waar de jongeren van uitgaan: je bent óf een echte man óf je
bent homo. Voor andere posities is weinig ruimte.
Een meervoudig beeld van lesbische en biseksuele vrouwen
Het beeld van lesbische vrouwen is minder eenduidig. Veel jongeren kunnen zich moeilijk
een voorstelling maken van lesbische seksualiteit, lesbische vrouwen of lesbische
koppels. Dit is ook al in eerdere onderzoeken aangetoond (zie bv. Kersten en Sandfort
1994). Zoals Marjan Sax (2008) aangaf, is ‘de beeldvorming over homo’s misschien wel
stereotiep en plat’, maar ‘ze zijn in ieder geval zichtbaar, terwijl beeldvorming over lesbische
vrouwen in de mainstream niet bestaat’.
Er is wel een beeld van lesbische vrouwen als ‘mannelijk’ (Kuyper en Bakker 2006;
Dewaele 2009), maar het is opvallend dat een meisje veel minder snel wordt gezien als
‘mannelijk’ dan dat een jongen wordt gezien als ‘vrouwelijk’. Zoals verschillende jongeren
aangeven, kan een meisje wel af en toe jongenskleding dragen en tegelijkertijd
nog prima doorgaan voor een ‘echte vrouw’. Een jongen kan echter zeker geen meisjeskleding
dragen, althans niet als hij door de omgeving nog wil worden gezien als man.
Een ander beeld dat van lesbische vrouwen naar voren komt, is dat van ‘sexy’, ‘spannend’
of juist erg ‘vrouwelijk’ (zie ook Van Lisdonk 2005; Dewaele 2009). Dit geldt nog sterker
ten aanzien van biseksuele meisjes. Bij de totstandkoming van dit beeld van de ‘sexy
lesbienne’ lijken media, en met name porno, een prominente rol te spelen: jongeren
verwijzen hier regelmatig naar. Opvallend is dan ook dat veel jongeren denken dat
meisjes lesbisch gedrag vertonen omdat zij jongens hiermee willen verleiden en niet
omdat ze het zelf willen. Jongens vinden lesbisch gedrag immers ‘sexy’. Lesbische
of biseksualiteit bij meisjes lijkt daarmee niet geheel serieus te worden genomen als
seksuele voorkeur.
Als een lesbisch of biseksueel meisje wil worden gezien als ‘vrouwelijk’, ‘sexy’ of ‘spannend’,
dan moet zij wel voldoen aan de heersende schoonheidsnormen. Deze schoonheidsnormen
zijn overigens niet alleen van belang voor lesbische meisjes, maar worden
voor ieder meisje van belang gevonden (Woertman 2003; Naezer 2005; Felten et al.
2009). Het uiterlijk lijkt zelfs zo belangrijk dat een eventuele lesbische of biseksuele
voorkeur niet direct schade oplevert aan het imago van meisjes, zolang zij er ‘mooi’ en
‘sexy’ uitzien. Dat lijkt wél te gebeuren als een meisje geen verzorgd uiterlijk heeft of zich
op een andere manier niet heeft aangepast aan de heersende schoonheidsnormen voor
69