Steeds gewoner, nooit gewoon.pdf - Sociaal en Cultureel Planbureau

steeds gewoner, nooit gewoon
want van de deelnemers aan de vragenlijst benoemt een vijfde de seksuele voorkeur niet
met een duidelijk label; een derde hanteert zelfs meer dan één label voor zichzelf. Dat
een deel van de jongeren weinig uitgesproken of eenduidig lijkt in het benoemen van
hun seksuele identiteit kan diverse redenen hebben. Vanwege hun levensfase zijn sommige
jongeren waarschijnlijk nog zoekende. Ook kan de ambiguïteit rondom labeling
gerelateerd zijn aan een verlangen als ‘normaal’ te worden gezien. Vanuit dit laatste perspectief
is het begrijpelijk dat zij liever niet openlijk een seksueel label hanteren, aangezien
dit juist het ‘anders zijn’ benadrukt. Vanuit maatschappelijk en wetenschappelijk
perspectief is het interessant om meer inzicht te krijgen in de motieven van jongeren bij
hun keuze voor een seksueel label en te bezien hoe die keuze samenhangt met opvattingen
over seksualiteit, seksuele voorkeur en (verwachte) homonegativiteit. Wanneer de
overheid en het maatschappelijk middenveld jongeren met gevoelens voor seksegenoten
willen bereiken dan is het zinvol om er rekening mee te houden dat een deel van de jongeren
zich niet herkent in traditionele labels als ‘homoseksueel’, ‘biseksueel’ en vooral
‘lesbisch’.
Veel jongeren die aan het onderzoek deelnamen, hebben ooit een coming-out meegemaakt
(91%). Met name biseksuele jongeren (en vooral de jongens), de jongste groep
deelnemers (16-18 jaar) en religieuzen zitten relatief vaak in de kast. De gemiddelde
periode tussen bewustwording van de niet-heteroseksuele voorkeur en coming-out is
ruim drie jaar. Veel jongeren voelen zich kennelijk niet voldoende op hun gemak om
vrienden en ouders al in hun zoektocht naar hun seksuele voorkeur in vertrouwen te
nemen en hun ervaringen te bespreken en te delen. Juist voor jongeren die hun identiteit
aan het vormgeven zijn, kan het individueel beleven van dit proces eenzaam, verwarrend
en zwaar zijn, zoals uit sommige interviews bleek.
Wel blijkt een groot deel van de ouders en vrienden (ongeveer 70%) op de hoogte te zijn
van de seksuele voorkeur van de jongeren in het onderzoek. Slechts weinig jongeren
voelen zich niet geaccepteerd door hun ouders. Maar er zijn uitzonderingen (zie § 11.2).
Non-acceptatie en homonegatieve reacties van anderen komen nog regelmatig voor.
Ongeveer twee derde van de homojongeren in dit onderzoek heeft ooit te maken gehad
met negatieve reacties. Het betreft vooral verbaal geweld. De meeste homonegatieve
reacties vinden plaats in openbare ruimten zoals in de buurt en op school. De minste
acceptatie ervaren jongeren op school. Ongeveer 17% van hen rapporteert dat medeleerlingen
hun seksuele voorkeur niet of deels accepteren. Negatieve reacties in de persoonlijke
omgeving komen in mindere mate voor, maar zijn niet uitzonderlijk. Een derde van
de jongeren rapporteert homonegatieve reacties door vrienden, een kwart door ouders
en een vijfde door familie.
Een deel van de jongeren heeft moeite met de eigen seksuele voorkeur. Bijna een vijfde
van hen zou liever heteroseksueel zijn en eveneens een vijfde vindt het ongemakkelijk
om openlijk te tonen dat hij of zij homo is. In de interviews die we hielden met homojongeren
die veel homonegatieve reacties kregen, gaven met name de jongens aan
dat zij normaal behandeld willen worden en dat sommigen zich daarom stoorden aan
jongens die zich ‘niet normaal’, namelijk ‘nichterig’ gedragen. In paragraaf 11.3 gaan we
dieper in op de kwestie van ‘normaal willen zijn’. Verder stelden wij vast dat 5% van de
homo jongeren in het onderzoek een zelfbeeld heeft dat negatief is. Zorgwekkend is dat
198