Steeds gewoner, nooit gewoon.pdf - Sociaal en Cultureel Planbureau

steeds gewoner, nooit gewoon
Net als onder behoudende protestanten lijkt dit laatste bij sommige Marokkaanse en
Turkse Nederlanders kwaad bloed te zetten. De meningsvorming over homoseksualiteit
is zo beladen geraakt omdat acceptatie ervan een ijkpunt voor integratie is geworden.
Sommige nieuwkomers vinden dat onbegrijpelijk, omdat homoseksualiteit voor hen als
aanslag op religieuze, gender- en seksuele normen onacceptabel is. Ook onder behoudende
protestanten bestaat verzet tegen deze nieuwe maatstaf van goed burgerschap.
18.4 Waar blijven de vrouwen?
In de meningsvorming over homoseksualiteit in deze vijf gemeenschappen gaat het
nauwelijks over vrouwen. De sleutelfiguren in deze gemeenschappen zijn veelal mannen
en degenen die we interviewden, hadden vaak weinig te zeggen over het andere geslacht.
Vrouwelijke informanten bleken moeilijk te vinden, misschien omdat ze niet geacht
worden openlijk te spreken over seks, of omdat ze zich minder identificeren met de
homoseksuele zaak. Met een slag om de arm willen we niettemin enkele thema’s uitlichten
die een startpunt voor verder onderzoek kunnen zijn.
In de eerste plaats zijn de meeste van de genoemde zeven bezwaarpunten tegen homoseksualiteit
genderspecifiek: ze liggen anders voor lesbo’s dan voor homo’s. De nadruk
op trouwen en kinderen krijgen, speelt meestal meer voor vrouwen dan voor mannen.
Afwijkend gendergedrag levert lesbo’s soms een voordeel op, zoals bij de Turken, terwijl
dit één van de grootste bezwaren is tegen ‘nichten’. De weerzin tegen homoseks
betreft vooral de mannelijke en zelden de vrouwelijke vorm. Zichtbaarheid is vooralsnog
helemaal een mannenthema, zeker in de zin van opzichtigheid; bij vrouwen is het punt
veeleer de onzichtbaarheid. Religieuze bezwaren zijn meer gericht op mannelijke dan
op vrouwelijke homoseks. Voor discussies over de natuur van homoseksualiteit maakt
gender overigens niet uit en dat geldt eveneens voor de psychische (on)gesteldheid van
homo’s en lesbo’s. Wel lijken homomannen, omdat zij zo veel zichtbaarder zijn op straat
en in de media, in de publieke sfeer de meeste last te ondervinden van een negatieve
houding tegenover homoseksualiteit.
Maar voor lesbo’s uit de minderheden geldt nog iets anders. Voor hen is, naast de verplichting
om te trouwen en kinderen te krijgen, het grootste obstakel dat hun seksuele
autonomie wordt ontkend en er geen ruimte is om een seksueel leven naar eigen
inzicht in te richten. Discriminatie van lesbo’s is een uitvergroting van de achterstelling
van meisjes en vrouwen in het algemeen: zij moeten zich nog te vaak schikken naar
hun vaders, moeders en broers, die hun leven beheersen met kledingvoorschriften,
beperking van bewegingsruimte, plicht tot huishouden en wat dies meer zij. Zo mogen
islamitische meisjes zich voor het huwelijk vaak niet in seksuele situaties begeven, dit
in tegenstelling tot wat jongens mogen. Seksuele autonomie van vrouwen wordt niet
op prijs gesteld, terwijl jongens van Marokkaanse, Surinaamse en Turkse afkomst stoer
worden gevonden vanwege hun heteroseksuele activiteiten.
Lesbische vrouwen lijken verder te kampen met het probleem dat onzichtbaarheid leidt
tot ongeloof in hun seksuele voorkeur, die ontkend dan wel gebagatelliseerd wordt
op een manier die bij nichterige jongens zelden voorkomt. Zowel homo’s als lesbo’s
proberen zich in eigen kring gedekt te houden en onzichtbaar te blijven, maar dat lukt
326