kerkpostillen iii, jezus en zijn werk.

34. GENEZING VAN DE WATERZUCHTIGE OP DE SABBAT 30
100
"En het geschiedde dat Hij kwam in een huis van een overste van de farizeeën, op
een Sabbat, om brood te eten, en zij namen Hem waar. En zie, er was een mens voor
Hem, die waterzuchtig was. En Jezus antwoordde en zei tot de schriftgeleerden en
fari-zeeërs, en sprak: is het ook geoorloofd op de Sabbat te genezen? Maar zij
zwegen stil. En Hij greep hem aan en genas hem en liet hem gaan. En Hij
antwoordde en zei tot hen: wie is er onder u wiens os of ezel in een put valt en die
hem er niet terstond uittrekt op de Sabbatdag? En zij konden Hem daarop weer
geen antwoord geven."
Lukas 14 vs. 1 - 6.
Mijn lieve vrienden!
Wij staan nu gereed dit nieuwe huis in te zegenen en toe te wijden aan onze Heere
Jezus Christus. Deze plicht rust niet alleen op mij, maar ook u moet mede
besprenkelen en het wierookvat aangrijpen, opdat dit nieuwe huis daartoe bestemd
wordt, dat er niets anders in geschiedt, als dat onze lieve Heere Zelf met ons spreekt
door Zijn heilig Woord en wij wederom met Hem spreken door ons gebed en ons
lofgezang. Daarom willen wij, opdat het recht christelijk ingewijd wordt, niet gelijk de
kerken van de pausgezinden, met hun bisschopszalvingen wieroken, maar
overeenkomstig Gods bevel en ordening, beginnen van God Woord te horen en te
overwegen. En opdat zulks met vrucht moge geschieden, willen wij naar Zijn bevel en
genadige belofte met elkaar Hem aanroepen en het "Onze Vader" bidden.
Het huidige Evangelie stelt ons voor ogen een twistgesprek, hetwelk Christus hier met
de Joden moet houden, aangaande de Sabbat; want zij hebben van hun Sabbat heel
30 E.L. Meinders. Dl. V, 2e Afd., p. 218 vv. Deze preek werd door Luther gehouden ter inwijding van
de eerste nieuwgebouwde evangelische kerk in Saksen namelijk de Slotkerk in Torgau; op de 5e
oktober 1544. Meinders geeft hierbij een historische schets van de lotgevallen welke deze kerk, door
Luther zelf ingewijd, overkomen zijn; deze schets laten wij hier volgen. De kerk werd ter plaatse van de
vroegere oude Martinuskapel opgericht. Op de bron, welke in het midden van de slottuin zich bevindt,
zinspeelt Luther in zijnpreek pag. 507.
Kort na de bouw van de kerk ging de keurvorstelijke waardigheid van Saksen over op de Albertijnse
linie en werd Dresden residentie. De kerk werd echter ook door de nieuwe keurvorsten in waarde
gehouden; vooral werd zij bezocht wanneer de Landdag vergaderde, als wanneer de hofprediker van
Dresden, bijvoorbeeld Wilh. Leyser e.a. predikten. In het jaar 1726 werd de laatste godsdienstoefening
voor het hof in deze kerk gehouden. Sedert heeft geen evangelisch vorst meer binnen haar muren
gebeden. De keurvorsten kwamen over het algemeen zelden in Torgau; meestal slechts als zij op jacht
waren. Bij zulk een gelegenheid woonde Frederik August II - de eerste maal in november 1736 - twee
roomse vroegmissen in deze Lutherse kerk bij. Gedurende de bezetting van Torgau door de Pruisen in
1744 werd zij voor de garnizoensdienst gebruikt en de superintendent Grulich wijdde haar tot dat doel
weer in met een vrijmoedige prediking over Lucas 3 vs. 14.
Nadat onder Frederik August III het slot te Torgau was aangewezen ten gebruike voor het nieuw
gestichte tucht- en werkhuis, zaten - treurige verandering van de dingen! - in de kerk, waar vroeger de
heren van het land in vorstelijk sieraad hadden aangebeden, nu de landsmisdadigers en sleepten hun
ketenen voort. De eerste godsdienstoefening voor de veroordeelden vond - als ironie van het lot - in
1722 plaats op dezelfde zondag, op welke Luther deze kerk eens had ingewijd. Zij bleef gebruikt voor
dit doel tot 18 april 1812, toen het tuchthuis naar Lichtenberg werd verplaatst. Nu stond zij weer leeg,
en onderging gedurende de bezetting door de Fransen, met de andere kerken van de stad, dezelfde
smaad. Eindelijk geraakte zij onder de Pruisische regering weer in ere. Vernieuwd en verfraaid werd zij
voor de garnizoensdienst ingericht, en wel als simaltaankerk, dit is gemeenschappelijk bedehuis voor
verschillende kerkgenootschappen. En pas in 1854, sedert welk jaar de aldaar gevestigde roomse
gemeente haar eigen kerk heeft, is zij weer een kerk geworden alleen voor de dienst van de
evangelische militairen bestemd.