Slachtoffer-en-de-Rechtspraak

pagina 113
De rol van schulduitsluitingsgronden
Schulduitsluitingsgronden staan aan aansprakelijkheid in de weg
tenzij de gedraging de dader krachtens de wet of de verkeersopvatting
kan worden toegerekend.
Het door de strafrechter aannemen van een schulduitsluitingsgrond
(psychische overmacht, noodweerexces, een onbevoegd
gegeven ambtelijk bevel waarop mocht worden vertrouwd) leidt
tot een ontslag van alle rechtsvervolging (verdachte niet strafbaar);
nu er geen veroordeling volgt omdat de schuld (in de zin
van verwijtbaarheid) ontbreekt, strandt op die grond reeds de in
het kader van het strafproces ingediende vordering van de
benadeelde partij en volgt een niet-ontvankelijk verklaring.
Schulduitsluiting
leidt tot nietontvankelijkheid
Personen met een gebrek
Iets anders ligt het bij een verminderd toerekeningsvatbare – of
ontoerekeningsvatbare dader. In het strafproces leidt dit ertoe
dat het strafbare feit de dader niet of in verminderde mate kan
worden toegerekend. In het civiele recht kan in zo’n geval toerekening
toch plaatsvinden op grond van de wet. Ingevolge artikel
6:165 BW wordt immers een actieve gedraging van een persoon
van 14 jaar of ouder als een onrechtmatige daad aan de dader
toegerekend, ook al is zij verricht onder invloed van een geestelijke
of lichamelijke tekortkoming. Dit geldt zowel voor het geval
dat de daad als gevolg van de tekortkoming de dader niet kan
worden verweten als voor het geval dat de tekortkoming de
onrechtmatigheid van de daad zelf wegneemt (iemand raakt
bewusteloos en is daardoor oorzaak van een ongeval tussen
anderen). Met de woorden ‘een als een doen te beschouwen
gedraging’ wordt tot uitdrukking gebracht dat geen aansprakelijkheid
bestaat voor een als een zuiver nalaten te kwalificeren
gedraging die zich buiten schuld afspeelt. Wel kan toerekening
op grond van voornoemd artikel leiden tot matiging van de
omvang van de schadevergoedingsverplichting ex artikel 6:109
BW en wel op grond van de aard van de aansprakelijkheid.
Ondanks niet of
verminderd toerekeningsvatbaarheid
toch
toerekening naar
civiel recht mogelijk
Kinderen jonger dan 14 jaar
Tegen kinderen die ten tijde van het plegen van het feit nog
geen 12 jaar oud zijn, kan geen strafvervolging worden ingesteld
(artikel 486 Sv). De ouders of voogd van 12- en 13-jarige verdachten
kunnen door de benadeelde tot schadevergoeding wor-