Slachtoffer-en-de-Rechtspraak

pagina 133
4.3.2.5 Shockschade 180
Confrontatie met een schokkende gebeurtenis kan leiden tot
psychische aandoeningen die vermogensschade en ander
nadeel veroorzaken. Dit betreft dus schade bij anderen dan het
‘directe’ slachtoffer. Sinds het Taxibus-arrest 181 komt deze zogenoemde
shockschade onder omstandigheden voor vergoeding
in aanmerking. Er moet sprake zijn van een in de psychiatrie
erkend ziektebeeld voortvloeiend uit een hevige emotionele
schok door het waarnemen van het misdrijf of door de directe
confrontatie met de ernstige gevolgen ervan. Reeds diverse
malen heeft de Hoge Raad geoordeeld dat de beoordeling of
sprake is van shockschade niet eenvoudig van aard is en daarmee
de benadeelde niet-ontvankelijk verklaard. 182 Ondanks het
thans geldende criterium van de onevenredige belasting van het
strafgeding, is het de vraag of een nader onderzoek naar het
bestaan van een in de psychiatrie erkend ziektebeeld ook niet al
snel die onevenredige belasting zal opleveren.
Taxibus-arrest
Shockschade niet
eenvoudig van aard
Overigens dient de vraag zich aan of shockschade kan worden
aangemerkt als schade die de benadeelde rechtstreeks als
gevolg van het bewezenverklaarde feit heeft geleden. De wetgever
heeft met het vereiste van rechtstreeksheid immers willen
aangeven dat de benadeelde moet zijn getroffen in een belang
dat door de overtreden strafbepaling wordt beschermd (zie ook
4.2.2.2 en 4.3.2.3). Dit zal ten aanzien van omstanders die
geconfronteerd worden met een gruwelijk misdrijf niet zonder
meer het geval zijn. Zo oordeelde de Hoge Raad dat de moeder
die vergoeding van de schade aan haar woning (bloedspatten
op de muur) vorderde wegens de poging tot doodslag op haar
zoon in haar woning, niet-ontvankelijk was in de vordering, nu er
geen sprake was van rechtstreekse schade. Immers de overtreden
norm strekt niet tot bescherming van enig belang van de
180 Zie uitgebreid over dit onderwerp: A.H. Sas, Strafrecht voor civilisten
deel II: over de gewijzigde Wet schadefonds geweldsmisdrijven en nog
enkele opmerkingen over schadeverhaal via het strafproces, Tijdschrift
voor Personenschade, 2012, afl. 2, p. 53; S.D. Lindenbergh, Smartengeld,
tien jaar later, Deventer: Kluwer 2008, p. 44 e.v.
181 Hoge Raad 22 februari 2002, NJ 2002, 240, m.nt. J.B.M. Vranken.
182 Hoge Raad 20 december 2005, ECLI:NL:HR:2005:AU5435; Hoge Raad
10 april 2007, ECLI:NL:HR:2007:AZ5670, NJ 2007, 223; .Hoge Raad
3 juli 2007, ECLI:NL:HR:2007:BA5624, NJ 2007, 413.