Tekst - Vlaams Parlement

-1171- Vlaams Parlement – Vragen en Antwoorden – Nr. 9 – 16 maart 2001
veroorzaakte ze een ware schokgolf bij overheidsdiensten
wegens haar graverij in oevers, dijken en
waterkeringen.
Reeds tientallen jaren wordt de muskusrat (Ondatra
zibethica) onvermoeibaar en op grote schaal
door de mens bestreden. Alle middelen om de expansie
van dit zoogdier in te tomen, worden ingezet
: klemmen, fuiken, giftig lokaas, vuurwapens,
enzovoort. Natuurbeschermers stellen echter vast
dat de gebruikte middelen niet selectief zijn: de
klemmen met stukjes appel of wortel veroorzaken
heel wat bijvangsten onder watervogels en andere
zoogdieren. Het massaal uitleggen van giftig lokaas
langs beken en rivieren houdt bovendien risico's in
voor de gezondheid van mens, dier en milieu.
Het lijkt dan ook aangewezen deze vangtuigen te
verbieden. Er bestaat een veel diervriendelijker alternatief,
namelijk een soort buisfuik die veel gerichter
de doelsoort vangt en geen nevenvangsten
(reigers, waterhoen, ... ) veroorzaakt. Ook de gezondheid
van de mens wordt daardoor minder bedreigd.
Mits bijvoorbeeld inachtneming van een korte
overgangsperiode zouden polderbesturen, terreinbeheerders,
enzovoort, kunnen worden verplicht
tegen een bepaalde datum uit te kijken naar voor
het milieubehoud beter geschikte alternatieven.
Hoe wordt dit probleem aangepakt
Antwoord
Ik kan de Vlaamse Volksvertegenwoordiger bevestigen
dat er veel inspanningen worden geleverd om
de muskusratpopulatie voldoende laag te houden,
zodat de kans op schade door graverij in oevers of
door vraat aan landbouwgewassen wordt beperkt.
De muskusrattenbestrijders die werken bij het
Vlaams Gewest hebben strikte instructies voor
deze bestrijdingsopdracht.
Vuurwapens worden niet gebruikt. Het gebruik
van giftig lokaas tegen muskusratten wordt maximaal
vermeden en zal enkel tijdelijk en lokaal worden
toegelaten op die plaatsen waar met technische
vangmiddelen alleen, de populatie niet onder
controle te krijgen is. Momenteel wordt er helemaal
geen giftig lokaas tegen muskusratten uitgezet
door de diensten die onder mijn bevoegdheid
vallen. Klemmen met stukjes appel worden juist
vanwege de attractiviteit van de appel voor watervogels
niet meer geplaatst. Wortelen als lokmiddel
voor ratten vertonen niet diezelfde aantrekkingskracht
voor watervogels.
Voorzover de Vlaamse volksvertegenwoordiger
met "een soort buisfuik die veel gerichter de doelsoort
vangt en geen nevenvangsten veroorzaakt"
wil verwijzen naar het gebruik van schijnduikers in
de muskusrattenbestrijding, kan ik volgende verduidelijking
geven.
De bedoelde fuiken zijn cilindrische kunststofbuizen
met passend afsluitdeksel, die met de vrije opening
naar het water in de oevers van waterlopen
worden ingegraven. De inzwemopening wordt met
een kunststoftrechter of keel afgesloten.
Het gebruik van schijnduikers in de muskusratbestrijding
is zo oud als het muskusratprobleem zelf.
Migrerende ratten onderzoeken in de habitat waar
ze zich willen vestigen hun hele nieuwe omgeving.
Schijnduikers zijn dan ook in principe even doeltreffend
in het afvangen van migrerende ratten als
andere vangmiddelen aan oude of verlaten pijpen
of echte duikers.
Om onduidelijke redenen blijkt het bestrijdingssucces
met schijnduikers nochtans beperkt.
In Limburg, waar reeds tal van deze schijnduikers
zijn geplaatst, stelden we vast dat vaak rattennesten
te vinden zijn in de directe omgeving van
schijnduikers, soms zelfs ertegenaan, waar de grond
losser tegen de schijnduiker aanligt. In de omgeving
van schijnduikers levende ratten wennen misschien
aan het risico en zijn met het systeem niet
meer te vangen.
Zowel in Vlaanderen als in Nederland is algemeen
bekend dat uitsluitend gebruik van vast vangmateriaal,
om het even van welk type, wel reductie geeft
van de populatie ten opzichte van gebieden zonder
bestrijding, maar niet tot een aanvaardbaar laag niveau.
In 1997 werd door de administratie Milieu-,
Natuur-, Land- en Waterbeheer, afdeling Water, in
de provincie Limburg op het grondgebied van Hasselt
in een blok van 1 km 2 waarin voorheen buisfuiken
werden geplaatst, de restpopulatie aan muskusratten
afgevangen. Na drie vangstdagen werden
er in dit blok van 1 km 2 nog 237 muskusratten gevangen.
De efficiëntie van het buisfuikensysteem
komt door dergelijke vaststellingen zwaar op de
helling te staan.