Duurzame inzetbaarheid van de oudere werknemer - Handreiking ...

4.4.3 Macro-economisch niveau
Op overheidsniveau worden verschillende interventies genoemd onder andere op het gebied van
arbeidsvoorwaarden. Genoemde interventies zijn het aanpassen van de wetgeving, regelingen over de
ziektewetuitkering, pensioenopbouw en demotie.
Als belangrijke obstakel werd hierbij genoemd dat de wetgeving onduidelijk is en veel hiaten heeft, waardoor
het problematisch is om bepaalde werknemers op de loonlijst te zetten. Complexiteit hierbij is namelijk dat
sommige werknemers hun beroep niet in loondienst uitoefenen, maar als ZZP’er of uitzendkracht. De huidige
wetgeving maakt het erg ingewikkeld om mensen die na de pensioengerechtigde leeftijd willen doorwerken op de
loonlijst te zetten. De wetgeving zou aangepast moeten worden om dit beter mogelijk te maken. Verschillende
werkgevers brengen als oplossing deze werknemers onder bij een (extern) uitzendbureau. Door deze
onduidelijkheden in de arbeidsvoorwaarden te verhelderen en hiaten in de wetgeving op te lossen is de
verwachting dat meer mensen duurzaam aan het werk kunnen blijven.
Regelingen zoals de ziektewetuitkering en de pensioenopbouw werken anders bij werknemers boven de
pensioengerechtigde leeftijd. Een ander obstakel is dat oudere werknemers niet meer via een vaste aanstelling
worden aangenomen. Een tijdelijk contract is mogelijk, maar volgens de huidige wetgeving zal er na drie
contracten een vaste arbeidsovereenkomst moeten volgen. Door mensen aannemen gemakkelijker te maken zal
het ook vaker gebeuren.
In Nederland is demotie (een stap of meerdere stappen omlaag doen in de carrière) maatschappelijk
onaanvaardbaar, terwijl demotie voor de werkgever een betaalbare en aantrekkelijke maatregel is om oudere
werknemers te behouden. Engeland wordt gezien als een positief voorbeeld. In Engeland ligt de top van het
inkomen rond de vijftig jaar, daarna daalt het weer. Meer oudere werknemers hebben een baan en hebben
bovendien de status van senior met veel kennis. In Nederland willen oudere werknemers geen stap terugdoen in
de arbeidsvoorwaarden. Werknemers vinden het niet erg om minder verantwoordelijkheid te dragen, maar willen
niet achteruitgaan in hun status en loon. Daardoor worden oudere werknemers relatief duur en komen minder
snel aan het werk. Nederland zou wellicht meer op het Engelse voorbeeld moeten gaan lijken. Waar men
voorheen in een relatief veeleisende baan zat, kan men een stap terug doen wanneer dit gewenst is. Zo is het
wellicht ook realistischer om langer door te werken. Hierbij is het belangrijk om het label ‘Demotie’ te verwerpen,
en een nieuw vormgegeven beleid te voeren waarbij de achterliggende gedachte zich niet richt op loonstijging
maar wel op roulatie in werkzaamheden.
‘Evidence-based’ interventies
Uit de veldraadpleging werd duidelijk dat er nieuwe type meetinstrumenten nodig is, die de economische waarde
van diverse maatregelen, interventies of Human Resource instrumenten met betrekking tot de duurzame
inzetbaarheid van (oudere) werknemers inzichtelijk maakt. Bijvoorbeeld: indien oudere werknemers een
gezondheidsadvies (als preventieve interventie) krijgen, kunnen werkgevers dan ook een positief rendement in
productiviteit of verlaagde uitval over de tijd verwachten Uit de veldraadpleging werd duidelijk dat ‘evidencebased’
interventies veelal ontbreken (zie ook in de uitwerking van de grijze rapporten sectie 4.5). Uit de
veldraadpleging blijkt dat er voornamelijk actief beleid nodig is. ‘Evidence-based’ interventies en het duidelijk
maken van wat de toegevoegde economische waarde is van duurzame inzetbaarheid is nodig om een
mentaliteitsverandering teweeg te brengen in de maatschappij.
Obstakels
Samengevat, namen de professionals de volgende obstakels waar:
Doorwerken is juridisch en wettelijk nog niet goed realiseerbaar. Er zijn belangrijke hiaten in de wetgeving en
onduidelijkheden in de arbeidsvoorwaarden als het gaat om het aannemen en behouden van oudere
werknemers (met tijdelijke contracten).
Demotie is nog steeds een taboe.
Ouderen hebben een minder goede kans op de arbeidsmarkt.
Negatieve beeldvorming oudere (werknemer).
100