Duurzame inzetbaarheid van de oudere werknemer - Handreiking ...

6 Kennisleemten
6.1 Inleiding
In dit hoofdstuk worden de in het onderzoeksrapport gesignaleerde kennisleemten met betrekking tot
duurzame inzetbaarheid van oudere werknemers beschreven.
Deze informatie is gebaseerd op de meningen van de experts en de professionals aanwezig bij de
expertmeeting en de veldraadpleging, en op de in hoofdstukken 3, 4 en 5 gesignaleerde kennisleemten in de
grijze en wetenschappelijke literatuur.
In sectie 6.2 beschrijven we algemene kennisleemten die voortkomen uit het rapport. Dit zijn de
kennisleemten die in de hoofdstukken 3, 4 en 5 worden geïdentificeerd. Naast deze algemene kennisleemten is
er nog een veelheid aan specifieke kennisleemten verzameld tijdens de expertmeeting en veldraadpleging, en
voortkomend uit het literatuuronderzoek. Deze informatie is in dit hoofdstuk gegroepeerd voor determinanten
(sectie 6.3), voor interventies (sectie 6.4) en voor instrumenten (sectie 6.5). Een volledige lijst van
kennisleemten voortkomend uit de expertmeeting en veldraadpleging is te vinden in bijlage 1 en 2.
6.2 Algemene kennisleemten
In deze sectie worden zeven algemene kennisleemten beschreven.
Ontbrekend conceptueel en theoretisch kader ‘duurzame inzetbaarheid’ en gebrek aan consistente
operationalisering
Uit de resultaten van de expertmeeting, veldraadpleging, de grijze en wetenschappelijke literatuur blijkt dat
een overkoepelend conceptueel of theoretisch kader ‘duurzame inzetbaarheid’ ontbreekt. Dit heeft onder
meer tot gevolg dat er een veelheid aan definities bestaat voor het begrip duurzame inzetbaarheid van oudere
werknemers. Door het ontbreken van een model en een eenduidige, algemeen geaccepteerde definitie van
duurzame inzetbaarheid wordt er geen richting gegeven aan welke persoons- en contextgebonden aspecten
van duurzame inzetbaarheid belangrijk zijn. De beperkte conceptualisatie van duurzame inzetbaarheid heeft
directe invloed op de operationalisatie van het begrip duurzame inzetbaarheid en op wat precies wordt
onderzocht in de betreffende studies.
Voor wetenschappelijk onderzoek ontbreekt hiermee een uitgangspunt voor gericht onderzoek naar
determinanten en interventies, en voor de operationalisatie van duurzame inzetbaarheid in meetinstrumenten.
Zonder een dergelijk uitgangspunt levert onderzoek gefragmenteerde en soms selectief eenzijdige informatie
op. Dit laatste heeft met name betrekking op de structureel smalle opvatting van duurzame inzetbaarheid als
een persoonskenmerk.
Voor organisaties die vorm willen geven aan beleid op het gebied van duurzame inzetbaarheid, is kennis
over een helder en toepasbaar model noodzakelijk om aangrijpingspunten te hebben voor maatregelen en
interventies. Met name bij meetinstrumenten speelt het feit dat er geen algemeen aanvaarde definitie van
duurzame inzetbaarheid bestaat een belangrijke rol. Zonder een goed onderbouwde en gedegen definitie en
conceptueel kader kan een veelheid van factoren in relatie worden gebracht met duurzame inzetbaarheid en
als determinant of als ‘proxy’ van duurzame inzetbaarheid worden beschouwd.
Gebrek aan inzicht in relevante uitkomstmaten van duurzame inzetbaarheid
Uit het onderzoek blijkt dat er geen consensus is over de uitkomstmaten van duurzame inzetbaarheid.
Uiteraard is hiervoor de belangrijkste verklaring dat tot op heden een theoretisch model voor duurzame
inzetbaarheid ontbreekt. Het gevolg is dat het begrip heel verschillend wordt geoperationaliseerd en wordt
gemeten aan de hand van indirecte maten zoals werkvermogen, doorwerken, pensionering, verzuim en
arbeidsongeschiktheid. Een belangrijke constatering is dat zowel in de wetenschap als in de praktijk vaak nog
wordt uitgegaan van de ‘klassieke’ uitkomstmaten van uitval zoals verzuim en arbeidsongeschiktheid. Hiermee
ligt het accent sterk op indicatoren van niet inzetbaar zijn. Het is de vraag of de hierbij gevonden
determinanten onverkort zijn te vertalen naar de gewenste uitkomst, namelijk wel inzetbaar zijn.
134