Duurzame inzetbaarheid van de oudere werknemer - Handreiking ...

More documents

Recommendations

Info

Oudere werknemers vanuit een juridisch perspectief Mr. dr. Mark Heemskerk, jurist, Faculteit der Rechtsgeleerdheid, Vrije Universiteit Amsterdam Hoe valt een hogere arbeidsdeelname van oudere werknemers te bevorderen Enerzijds is het bevorderen van een duurzame inzetbaarheid van oudere werknemers door bijvoorbeeld seniorenregelingen, zoals arbeidstijdverkorting en extra vakantiedagen een positieve stimulans voor werknemers. Anderzijds veronderstellen werkgevers dat die arbeidsvoorwaarden oudere werknemers duur maken, hetgeen een economische prikkel kan zijn voor werkgevers om werknemers niet aan te nemen of af te laten vloeien. Vanuit juridisch perspectief eist het verbod van leeftijdsdiscriminatie bij de arbeid – de WGBL – een rechtvaardiging voor leeftijdsonderscheid. Die wetgeving heeft daarbij twee gezichten. Het verbod beschermt oudere werknemers tegen uitsluiting van de arbeidsmarkt , bijvoorbeeld door het niet aannemen van ouderen bij werving en selectie en ongunstige behandeling ten opzichte van jongeren tegen te gaan. Tegelijkertijd is het hanteren van leeftijdsgrenzen om ouderenbeleid te voeren – denk aan seniorenregelingen met gunstige arbeidsvoorwaarden voor senioren – verdacht omdat een rechtvaardiging voor dat leeftijdsonderscheid is vereist. Iedere maatregel die gericht is op oudere werknemers eist derhalve uitleg en toelichting. Het zet ook de verhoudingen tussen jong en oud op scherp, bijvoorbeeld ten aanzien van verdeling van de loonsom voor leeftijdsgroepen. Naast de arbeidsvoorwaarden is in toenemende mate het uittreedmoment en de hoogte van het pensioeninkomen van belang. Een belangrijk ijkpunt is het automatisch eindigen van de arbeidsovereenkomst bij het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd (pensioenontslag). Werknemers die willen doorwerken na (nu nog) 65 jaar zijn afhankelijk van hun werkgever. Om langer doorwerken te stimuleren zou dat automatisch eindigen herzien kunnen worden en moeten worden afgewogen tegen de nadelen. Grote pensioenhervormingen zijn aanstaande, waarbij de AOW- en pensioenleeftijd wordt verhoogd, gekoppeld aan de levensverwachting en de pensioenregeling versoberd. Dat voorgenomen beleid kan een belangrijke impact hebben op de arbeidsrechtelijke positie, het inkomen en het gedrag van oudere werknemers om al dan niet langer door te werken. De financiële prikkel om langer door te werken wordt groter bij een latere uittreeddatum en een lager pensioen hoogte. Meer flexibiliteit zoals deeltijdpensioen en deeltijd-AOW kan een meer geleidelijke transitie van arbeid naar rust faciliteren. Beleid- en regelgeving op dat terrein zijn volop in ontwikkeling. 149
Aanbevelingen voor specifieke risicogroepen In zowel de wetenschap als de praktijk wordt weinig gedifferentieerd tussen specifieke subgroepen van ouderen. Een belangrijke vraag die daarbij speelt is of de verzamelde kennis over determinanten en interventies algemeen geldend is voor de groep ‘oudere werknemers’ of dat er rekening dient te worden gehouden met specifieke risicogroepen. Hierbij gaat het niet alleen om een indeling van risicogroepen op basis van persoonskenmerken (geslacht, opleidingsniveau, leeftijd, chronische ziekte), maar ook om risicogroepen op basis van werkkenmerken cq sectorverschillen. Concrete aanbevelingen: Meer onderzoek naar de specificiteit van een aantal relevante subgroepen (werknemers met ‘zwaar werk’, werknemers met een chronische ziekte). Vergelijkend onderzoek tussen verschillende groepen om de generaliseerbaarheid over groepen van determinanten en interventies te bepalen. Vertalen van kennis over specifieke risicogroepen naar een gedifferentieerd beleid in de praktijk. 7.4.2 Aanbevelingen bij determinanten De wetenschap en het veld moeten overeenstemming bereiken over een set van relevante determinanten voor duurzame inzetbaarheid van oudere werknemers. Een goed onderbouwde theorie en onderzoeksmodel zullen richting moeten geven aan het onderzoek naar een dergelijke set van relevante determinanten en aan de duiding van uitkomsten bij diverse doelgroepen en in verschillende sectoren. Ondanks dat tot op heden niet voldoende wetenschappelijke onderbouwing is voor een ‘evidence based’ beleid, kan hieronder een aantal concrete aanbevelingen voor de praktijk worden gegeven. Het overzicht van determinanten in dit onderzoek biedt al de structuur om per gewenste uitkomst (indicator) inzicht te krijgen in welke determinanten een rol spelen in relatie tot specifieke uitkomsten. Concrete aanbevelingen voor de wetenschap Determinanten op zowel werknemers-, werkgevers- als macro-economisch niveau dienen te worden meegenomen in onderzoek om het verband tussen deze factoren in relatie tot uitkomstmaten van duurzame inzetbaarheid te kunnen onderzoeken. Longitudinale studies dienen te worden opgezet om uitspraken over de causaliteit, de rol van mogelijke moderatoren en/of mediatoren, de precieze valentie (positieve of negatieve waarde) en effectgrootte van gevonden relaties tussen een determinant en duurzame inzetbaarheid te bepalen. Beïnvloedbare determinanten als tevredenheid met het werk, ondersteuning van leidinggevende en aanpassingen in werktaken dienen meer te worden gemeten in onderzoek naar duurzame inzetbaarheid. Concrete aanbevelingen voor de praktijk De praktijk dient er alert op te zijn dat een laag opleidingsniveau, een slechtere gezondheid en een hogere ‘kalenderleeftijd’ en een slechte leefstijl aanleiding kunnen geven tot een afname in duurzame inzetbaarheid. In een arbeidssituatie die zich kenmerkt door hoge (fysieke) belasting, slechte arbeidsomstandigheden en functie-inhoudelijke aspecten als weinig stimulerend werk, lage autonomie, weinig gelegenheid om vaardigheden toe te passen, dient de praktijk alert te zijn op een afname in duurzame inzetbaarheid. Bedrijven moeten per risicosituatie een kernset aan determinanten selecteren die kunnen worden meegenomen in metingen in het bedrijf. De uitkomsten van dergelijke metingen kunnen aangrijpingspunten geven voor maatregelen en interventies. 150
Page 2 and 3:
Duurzame inzetbaarheid van de ouder
Page 4 and 5:
4.5.5. Kwaliteit grijze literatuur
Page 6 and 7:
1.2 Achtergrond en maatschappelijke
Page 8 and 9:
Vergelijkbare resultaten zijn te zi
Page 10 and 11:
2010). De Lange en collega’s (200
Page 12 and 13:
Referenties Alavinia, S. M., Duiven
Page 15 and 16:
2 Methoden In dit hoofdstuk wordt d
Page 17 and 18:
Analyse De geluidsopname van de vel
Page 19 and 20:
Tabel 2.1 Zoektermen wetenschappeli
Page 21:
Na het toepassen van de criteria vo
Page 24 and 25:
situatie, sociale contacten en keuz
Page 26 and 27:
arbeidsproces op oudere leeftijd. T
Page 28 and 29:
Tabel 3.1 Overzicht resultaten grij
Page 30 and 31:
Uitkomstmaten van duurzame inzetbaa
Page 32 and 33:
Beperkte flexibiliteit van de werkn
Page 34 and 35:
minder lang inzetbaar zijn, omdat z
Page 36 and 37:
Op macro-economisch niveau wordt de
Page 38 and 39:
(thuisfront), sociale druk, open to
Page 40 and 41:
In alle drie de rapporten wordt gem
Page 42 and 43:
Verschillende methoden werden gebru
Page 44 and 45:
Werkvermogen (sectie 3.6.1) Uitkoms
Page 46 and 47:
leeftijdsgroepen. Aittomaki en coll
Page 48 and 49:
determinanten prospectief worden ge
Page 50 and 51:
Voor wat werkkenmerken betreft word
Page 52 and 53:
Wetenschappelijke literatuur Aittom
Page 54 and 55:
Auteur Onderzoekspopulatie Databron
Page 56 and 57:
Page 58 and 59:
Tabel 3.4 Determinanten van verzuim
Page 60 and 61:
Page 62 and 63:
Tabel 3.5 Determinanten van pension
Page 64 and 65:
Page 66 and 67:
Page 68 and 69:
Page 70 and 71:
Page 72 and 73:
Tabel 3.6 Determinanten van werkver
Page 74 and 75:
Determinanten Auteur (land) Onderzo
Page 76 and 77:
Tabel 3.7 Determinanten van prester
Page 78 and 79:
Page 80 and 81:
Tabel 3.8 Determinanten van (vervro
Page 82 and 83:
Page 84 and 85:
Page 86 and 87:
Page 88 and 89:
Page 90 and 91:
Page 92 and 93:
Page 94 and 95:
Page 96 and 97:
Page 99 and 100:
4 Interventies ter bevordering van
Page 101 and 102: Tabel 4.1 Overzicht van soorten int
Page 103 and 104: 4.4.3 Macro-economisch niveau Op ov
Page 105 and 106: Loopbaanbeleid Uit de geraadpleegde
Page 107 and 108: Overige interventies gericht op arb
Page 109 and 110: 45- tot 55-jarigen teveel concurren
Page 111 and 112: In alle drie de studies wordt een e
Page 113 and 114: Referenties Bureau Bartels (2010).
Page 115 and 116: Tabel 4.2 Loopbaanbeleid interventi
Page 117 and 118: Bron N/Sector Leeftijd* Uitkomstmat
Page 119 and 120: Tabel 4.5 Interventies op macronive
Page 121 and 122: Tabel 4.7 Interventies en maatregel
Page 123 and 124: 5 Meetinstrumenten van duurzame inz
Page 125 and 126: Obstakels voor duurzame inzetbaarhe
Page 127 and 128: perspectivische obsoletie die meten
Page 129 and 130: 5.6 Meetinstrumenten beschreven in
Page 131 and 132: ‘employability’ gedurende de lo
Page 133 and 134: 5.7 Conclusie Uit de resultaten van
Page 135 and 136: Reimer, J. (1996). A Review and Cri
Page 137 and 138: 6 Kennisleemten 6.1 Inleiding In di
Page 139 and 140: Ontbreken van kennis vanuit integra
Page 141 and 142: van de studies die in de grijze lit
Page 143 and 144: 7 Samenvattende conclusies en aanbe
Page 145 and 146: werkgever (bijvoorbeeld via op maat
Page 147 and 148: eenvoudig om op een geaggregeerd ni
Page 149 and 150: Aanbevelingen voor keuze relevante
Page 151: Aanbevelingen voor onderbelichting
Page 155 and 156: Het gebruik van gevalideerd instrum
Page 157 and 158: Addendum - Verdiepende studies 1. I
Page 159 and 160: Aanvullend wordt het perspectief va
Page 161 and 162: Tabel A.1 Ervaren knelpunten, belem
Page 163 and 164: Ondersteuning en relaties Alg tusse
Page 165 and 166: Interne mobiliteit kan worden berei
Page 167 and 168: 4. Verdiepende studie ‘Van ik sto
Page 169 and 170: Analyse De resultaten zijn verkrege
Page 171 and 172: Figuur A.2 Scatterplot van leeftijd
Page 173 and 174: 4.4 Conclusie 4.4.1 Conclusie velds
Page 175 and 176: Bijlage 1 Verslag Expertmeeting Ver
Page 177 and 178: Werknemers kunnen behalve naar kale
Page 179 and 180: Door het gebrek aan langetermijnbel
Page 181 and 182: Bedrijfskundig perspectief Op basis
Page 183 and 184: Meetinstrumenten Kennisleemten met
Page 185 and 186: Bijlage 2 Verslag Veldraadpleging V
Page 187 and 188: De ervaring van de bedrijven is dat
Page 189 and 190: Werkgever De werkgever moet gericht
show all

Duurzame inzetbaarheid van de oudere werknemer - Handreiking ...

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?