Duurzame inzetbaarheid van de oudere werknemer - Handreiking ...

Addendum - Verdiepende studies
1. Inleiding
In aansluiting op het literatuuronderzoek zijn twee verdiepende studies uitgevoerd gericht op het invullen van
kennisleemten die al in een vroeg stadium zichtbaar werden:
‘Gezond werkend ouder worden’ (UMCG): deze verdiepende studie beoogd een eerste aanzet te maken
naar verschil in determinanten van duurzame inzetbaarheid tussen sectoren. Deze determinanten zijn tot
op heden veelal onderzocht vanuit het perspectief van werknemers binnen diverse werkpopulaties. De
visies van zowel werknemers als werkgevers ten aanzien van duurzame inzetbaarheid staan hierbij centraal.
Tevens wordt in kaart gebracht welke maatregelen, bestaande praktijken en omstandigheden het
werkgevers aantrekkelijk maakt om oudere werknemers in dienst te houden.
‘Van ik stop naar ik ga door’ (RUN): de rol van tijdsperspectief bij het verhogen van de werkmotivatie van
oudere werknemers. Aangezien er nog weinig tot geen theorie gebaseerde en ‘evidence-based’ interventies
beschikbaar zijn voor het vergroten van de duurzame inzetbaarheid van oudere werknemers, beoogt het
tweede verdiepende project nieuwe tijdsverruimende methodieken te ontwikkelen en via gedegen
wetenschappelijk onderzoek te testen. Het project omvat een longitudinaal veldonderzoek en een
innovatief type simulatie experiment. In deze rapportage worden de eerste resultaten uit de veldstudies
beschreven.
In dit hoofdstuk wordt een beschrijving van beide studies en de resultaten gegeven. In sectie 2 wordt een
samenvatting van beide studies gegeven. In sectie 3 wordt ingegaan op het project ‘Gezond Werkend Ouder
worden’ en in sectie 4 wordt een beschrijving gegeven van het project ‘Van ik stop naar ik ga door’. In deze
twee secties wordt de inleiding, methode en resultaten beschreven van beide verdiepende studies.
2. Samenvatting
‘Gezond werkend ouder worden’
Het perspectief van werknemers betreft knelpunten door ouder worden, belemmerende en ondersteunende
factoren en verschillen in ondersteuningsbehoeften. In de fysiek zware beroepen vormt het
bewegingsapparaat knelpunten en belemmert bij de uitvoering van het werk. Achteruitgang in mentale
functies draagt bij aan ervaren belemmeringen bij het uitvoeren van werk in alle sectoren. Daar waar
werknemers binnen de gezondheidszorg, onderwijs en productie stimulansen ervaren door een goede sfeer en
contact met collega’s of cliënten, rapporteren werknemers bij de overheid zelfstandigheid en
regelmogelijkheden als ondersteunende factor. Bij de productie hebben werknemers behoefte aan individuele
hulpmiddelen en apparatuur om het werk de komende jaren te kunnen blijven uitvoeren. Bij de overige
sectoren is behoefte aan individuele regelmogelijkheden.
Werkgevers (h)erkennen de toename van knelpunten in het functioneren in werk door leeftijdstoename en
zien de noodzaak tot aandacht voor duurzame inzetbaarheid. Het beeld dat werknemers schetsen is
herkenbaar voor de werkgevers, hoewel zij meer verschillen hadden verwacht tussen fysiek en mentaal zware
beroepen. Aanvullend merken de werkgevers op dat de regelgeving (papierwerk) en protocollen door
werknemers worden ervaren als energievreters.
Werkgever hebben aandacht voor duurzame inzetbaarheid om in de toekomst te kunnen blijven concurreren
op de arbeidsmarkt en/of voldoende gespecialiseerde werknemers te behouden. Er is behoefte aan een
cultuuromslag naar maatwerk, waarbij inzetbaarheid en mogelijkheden belangrijker zijn dan de afwezigheid
van ziekte. Hierbij is het belangrijk aandacht te besteden aan de privé situatie en zijn ervaring en competenties
belangrijker dan opleiding om het in dienst nemen of houden van de oudere werknemer aantrekkelijker te
maken. Informatie over hoe de leidinggevende de kwaliteit en productiviteit van een werknemer beoordeelt en
154