Duurzame inzetbaarheid van de oudere werknemer - Handreiking ...

Vergelijkbare resultaten zijn te zien in het grootschalig longitudinaal onderzoek van het Nederlands
Interdisciplinair Demografisch Instituut (NIDI). Van de 1687 oudere werknemers (van 50-60 jaar) werkzaam bij
Rijksoverheid en enkele bedrijven in Nederland gaf in 2001 78% van het cohort geboren tussen 1941 en 1951 aan
van plan te zijn om te stoppen met werken voor het 65 e levensjaar. In 2007 bleek dit percentage gedaald te zijn
naar 66%. Wat betreft wensen om langer door te werken, rapporteerde in 2001 87% van de ouderen niet te willen
werken na het 65 e levensjaar; in 2007 was dit percentage 78%. Slechts 6% van dit cohort gaf in 2007 aan zeker te
willen doorwerken na de pensioengerechtigde leeftijd. Uit de onderzoeken van het NIDI kwam verder naar voren
dat de wensen en planning van pensionering een redelijk hoge voorspellende waarde hadden voor het
daadwerkelijk pensioneringsgedrag, maar dat de echte stopleeftijd gemiddeld 1,7 jaar eerder is dan de geplande
stopleeftijd. Verder bleken hoger opgeleide werknemers meer interesse te hebben voor langer doorwerken dan de
lager opgeleide werknemers (Henkens e.a., 2009a, 2009b).
60%
Werknemers van 45-64 jaar
50%
40%
30%
20%
10%
0%
2005 2006 2007 2008 2009 2010
Wilt u tot uw 65e werkzaam blijven (%ja)
Denkt u in staat te zijn uw huidige werk tot uw 65e voort te zetten (%ja)
Figuur 1
Willen en kunnen doorwerken tot het 65 e levensjaar voor werknemers van 45 tot en met 64 jaar
(Bron: TNO/CBS: NEA; De Lange e.a., 2011; Ybema e.a., 2009).
Kort samengevat geven de statistieken weer dat de overgrote meerderheid van de werknemers eerder stopt met
werken dan de officiële pensioengerechtigde leeftijd en dat veel oudere werknemers aangeven dat zij niet tot hun
65 e of daarna willen of kunnen doorwerken. Hierdoor is het onderwerp duurzame inzetbaarheid van oudere
werknemers een belangrijk maatschappelijk vraagstuk geworden, temeer omdat de pensioengrens de komende
decennia wordt verhoogd.
1.3 Duurzame inzetbaarheid van oudere werknemers
Uit het brede palet aan onderzoeken en onderzoeksthema’s kan de conclusie worden getrokken dat duurzame
inzetbaarheid van oudere werknemers een multifactorieel bepaald begrip is, waarbij zowel variabelen op het
niveau van het individu, het niveau van het werk als op het niveau van de werkomgeving in beschouwing genomen
moeten worden (Hidding e.a., 2004; Nauta e.a., 2004). Uiteraard spelen ook de politiek-maatschappelijke
ontwikkelingen, (wijzigingen in) het sociale stelsel en het publieke debat een rol. Kennis op het gebied van
participatie van de oudere werknemer als ook het beleid gericht op duurzame inzetbaarheid binnen organisaties,
dient bij te dragen aan het treffen van maatregelen om een werkomgeving te creëren waarin de werknemer tot op
hoge leeftijd gezond en gemotiveerd, in interactie met de werkomgeving, kan participeren. Wat betreft de status
quo van onderzoek komt het beeld naar voren dat het gefragmenteerd is uitgevoerd en zich heeft gericht op een
veelheid aan determinanten, dat een breed spectrum aan operationalisaties is gebruikt, gericht op veel
5