Burgers en bouwers: één front

150
Getuigenis.
Peter Cabus / Departement Omgeving
Videoreportage
Naar een circulaire
stedenbouw: de
grote verbouwing
van Vlaanderen
De ondertitel van het groenboek Beleidsplan Ruimte Vlaanderen was
Vlaanderen in 2050: mensenmaat in een metropool? Hiermee werd
aangegeven dat de verstedelijking in dit deel van de wereld een gegeven is,
maar dat het ruimtelijk model dat hiertegenover staat, niet het model is van
grote wereldsteden zoals Tokyo of New York. Het model is wel het policentrisch
netwerk, van gehucht tot stad op mensenmaat, dat zo typisch is voor
Vlaanderen. In dit model wordt een shift van een uitbreidingsstedenbouw
naar een circulaire stedenbouw met gereduceerd tot afnemend ruimtebeslag
vooropgezet. Peter Cabus, secretaris-generaal van het departement
Omgeving, legt uit welke opportuniteiten dit model voor de bouw biedt.
In het witboek van november 2016 en in het beleidsplan
dat de Vlaamse regering op 20 juli 2018 heeft
goedgekeurd, wordt die shift volgens Peter Cabus
nog wat sterker beklemtoond door reeds tegen
2040 het bijkomend ruimtebeslag op nul hectare te
zetten, tien jaar eerder dan aanvankelijk was vooropgezet
in het groenboek en op Europees niveau.
Ruimte wordt/is een schaarse grondstof (geworden).
Zoals voor iedere grondstof is het wijs om
twee maal na te denken hoe men ruimte aansnijdt.
In de pers is men dit de ‘betonstop’ gaan noemen.
Het is bekend dat Vlaanderen in een Europese context
een groot ruimtebeslag heeft (ongeveer een
derde van de ruimte) met hierbinnen een belangrijk
aandeel verharde ruimte. Dit heeft te maken
met onder meer de historische industrialisering en
de verkavelingscultuur met relatief lage dichtheden
met ‘huizen met tuintje’. Alles samen leidde dit tot
het huidige vrij verspreide ruimtebeslag. De maatschappelijke
kosten die hiermee samengaan zijn
belangrijk omdat in zo een versnipperde ruimte het
moeilijker is om de maatschappelijke dienstverlening
efficiënt te organiseren zoals infrastructuren,
rioleringen, openbaar vervoer, overheidsdiensten,
enz. Bovendien legt dit een extra druk op die
functies die de open ruimte nodig hebben, zoals
landbouw en natuur. Reken ook daarbij de uitdaging
van klimaat en energie, dan weet men dat er
heel wat bedreigingen zijn waarvoor een oplossing
moet worden gevonden.