Burgers en bouwers: één front

Hoofdstuk 2 I Getuigenis
53
verband naar de lage-emissiezone in Antwerpen en
naar het circulatieplan te Gent. Andere steden zullen
volgen. Maarten Matienko: “De bewoners in de
stadsranden dachten de voordelen van een rustige
omgeving te kunnen combineren met vrije verplaatsingsfaciliteiten
overal in de stadscentra. Die
combinatie wordt steeds moeilijker. In Gent staan
de bewoners van het stadscentrum positief tegenover
het stedelijke circulatieplan, maar de mensen
in de rand zijn erdoor geschokt.”
Naast de steden blijven ook de federale en Vlaamse
overheden van groot belang voor de mobiliteitskeuzes
van de Belgen. Die moeten volgens Maarten
Matienko visie tonen, consistent en consequent
zijn. Elektrische auto’s zijn nog duur. Een op twee
Belgen kan zo’n auto thuis niet opladen. Bovendien
boezemt het huidige gunstige fiscale beleid ten
aanzien van elektrische auto’s weinig vertrouwen
in. Een tiental jaren geleden kregen dieselwagens
nog gulle premies. Intussen is de fiscale druk
op de dieselwagens fors gestegen en worden
ze in bepaalde centra zelfs verboden. Binnen de
periode dat de consument een auto bezit, is het
beleid volledig omgeslagen. Dat is nefast voor de
geloofwaardigheid.
Meer verplaatsingen
Het aantal verplaatsingen blijft toenemen. Senioren
zijn mobieler dan voorheen. Ook oudere vrouwen
beschikken nu over een rijbewijs. Het aantal rijbewijzen
en ook het wagenpark blijven groeien. Mensen
gaan eerst ‘fun shoppen’ en bestellen nadien via
het internet waardoor het aantal leveringen en ook
het aantal verplaatsingen gaat stijgen. Bovendien is
er nu opnieuw economische groei. Maar de samenleving
kan niet verwachten dat de overheid al die
bijkomende verplaatsingen kan blijven opvangen.
Maarten Matienko: “Zelfs met de geplande werken
aan de ringwegen rond Antwerpen en Brussel gaan
de investeringen niet veel verder dan een optimalisering
van het bestaande wegennet. Dat wegennet
wordt hierdoor alleen minder kwetsbaar. Neem de
spitsstroken. Die vormen uiteindelijk slechts een tijdelijke
oplossing. Na verloop van tijd gaat het lokale
verkeer al snel opnieuw de autowegen opzoeken.
En zo ontstaan opnieuw files.”
Er moet dus iets gedaan worden aan het verplaatsingsgedrag
en de ruimtelijke ordening. Maarten
Matienko: “Mensen en gezinnen zullen voor hun
woonlocatie meer moeten uitkijken naar sites waar
de auto minder nodig is. Bij de waarde van vastgoed
zal de bereikbaarheid meer gaan doorwegen:
hoeveel geld kost het om de site te bereiken, maar
ook hoeveel tijd vergt het om er te geraken.”
> > De VAB legt zich nu ook toe op fietsbijstand
Rekeningrijden onder voorwaarden
“Als een overheid om de automobiliteit te beperken
in een bepaalde zone rekeningrijden wil invoeren,
zal zij tegelijk moeten investeren in alternatieven.
Rekeningrijden mag niet enkel uitdraaien op een
belastingverhoging. In Londen kon de ‘congestion
charge’ slechts lukken mits een forse investering
in het openbaar vervoer. Maar ook daar stootte de
overheid op grenzen. Dus werd er ook meer geïnvesteerd
in fietsinfrastructuur. Rekeningrijden moet
de overheid toepassen op een volledig congestiegebied,
bijvoorbeeld op het volledige gebied rond
Brussel en Antwerpen tot waar frequente tram- en
busverbindingen reiken, en mag niet beperkt
blijven tot het stadscentrum. In het Brusselse
is de invoering niet haalbaar zonder een uitgebouwd
gewestelijk expresnet.”, aldus nog Maarten
Matienko.
De zogenaamde ‘basismobiliteit’ ging uit van de
idee dat overal binnen een bepaalde afstand een
bus- of tramhalte beschikbaar moest zijn. Maar
veel belangrijker is de frequentie van de verbinding.
Maarten Matienko: “Voor wie landelijk
woont, is geen goed openbaar vervoer mogelijk.
Daar zal gecombineerd vervoer de oplossing moeten
bieden. De auto zal belangrijk blijven, maar
minder om zich van deur tot deur te verplaatsen.
Gecombineerde mobiliteit zal de regel worden.
Daarbij moet er aandacht zijn voor mogelijke
neveneffecten. Zo heeft gratis openbaar vervoer
mensen ertoe aangezet de fiets thuis te laten en
zetten deelsystemen met auto’s jongeren aan tot
meer autogebruik.”
Visierapport 2018