Naar een visionaire woningbouw

46
BESTAANDE MECHANIEK VAN DE VLAAMSE WOON PRODUCTIE
5
OMGAAN MET PERMANENTE
BEWONING OP CAMPINGS EN
WEEKENDVERBLIJVEN
Het probleem van de permanente bewoning van campings en
weekendverblijven kan gezien worden als een uiting van een
betaalbaarheidsprobleem op de reguliere huisvestingsmarkt.
Door het tekort aan sociale woningen en betaalbare woningen
op de private woonmarkt, vestigt een groep mensen zich
op campings en weekendverblijven.
“De armoede in Vlaams-Brabant woont in de
Demerstreek, op campings, weekendverblijven
en woonwagenparken” — Tom Raes, dienst
wonen Provincie Vlaams-Brabant
Perspectieven
In het licht van de algemene uitdagingen van het woonbeleid
– 330.000 nieuwe huishoudens de komende 20 jaar – is de
omvang van het probleem (volgens onderzoek 2700 huishoudens
in 1997) beperkt. We kunnen wel vaststellen dat de
problematiek zich uitstrekt over heel Vlaanderen. Het onderzoek
uit 1999 wees uit dat in alle provincies, behalve Limburg
500 à 600 gezinnen zijn gedomicilieerd op een terrein voor
openluchtrecreatieve verblijven. 64 Hierbij moet een oplossing
gevonden worden voor de woon- en rechtsonzekerheid en de
slechte woonomstandigheden van de permanente campingbewoners,
zonder een sociaal bloedbad te verrichten. Op een
aantal vragen moet een antwoord gevonden worden. Is het
wenselijk permanente bewoning op camping en weekendverblijven
in bepaalde situaties te legaliseren – wetende dat zij
gesitueerd zijn in waardevol groen en natuurgebied, wat een
collectief goed is? In welke woonvorm kunnen deze gezinnen
dan gehuisvest worden, rekening houdend met de situatie
van de bewoners en zonder processen van gentrificatie
op gang te brengen? Dit is een woontypologisch vraagstuk,
Met het campingdecreet uit 1993 werd het permanent wonen
in recreatiegebied bij wet verboden, waardoor deze mensen
zich in een situatie bevinden van permanente woon- en
rechtsonzekerheid. Sindsdien is er nog geen oplossing gekomen
voor deze problematiek.
Cijfers
Het laatste grootschalige onderzoek over deze problematiek
dateert uit 1997. Deze cijfers zijn dus niet meer actueel,
maar ze schetsen wel een beeld van de problematiek. 61 In
totaal telde Vlaanderen 456 terreinen voor openluchtrecreatieve
verblijven. Hiervan was slechts 60% gezoneerd
conform de bestemmingen van het gewestplan. Op 40%
ofwel 177 terreinen werd permanent gewoond. 2400 huishoudens,
goed voor 4274 personen, waren gedomicilieerd
op een openluchtrecreatieterrein. Het onderzoek registreerde
niet de mensen die er feitelijk wel permanent woonden,
maar er niet gedomicilieerd waren. Het is algemeen
aangenomen dat er dus een pak meer dan 2400 huishoudens
waren gehuisvest op deze terreinen. Volgens de cijfers
van Toerisme Vlaanderen voor 2002 woonden er nog zo’n
1434 huishoudens of 2515 personen officieel op een camping.
62 Uit het onderzoek bleek ook dat er vooral sociaal
minder bevoorrechte mensen wonen. Zo komt 90% van
de permanente bewoners in aanmerking voor een sociale
woning. Opvallend is de vaststelling dat de bewoners in het
algemeen relatief tevreden zijn met hun woning en woonomgeving.
75% van de permanente bewoners zou graag in
zijn woning blijven wonen. Andere kwaliteiten die naar voor
kwamen waren de natuurlijke groene omgeving en de sociale
dimensie. Er is een gevoel van samenhorigheid en een
relatief sterk sociaal weefsel, dat vaak ontbreekt in de sociale
huisvesting. Deze positieve beleving staat in schril contrast
met het wooncomfort. Zo zou één op de tien bewoners
geen drinkwater ter beschikking hebben op de camping en
moet 30% met een jerrycan niet bevroren water gaan halen.
Stroomvoorzieningen zijn vaak onvoldoende (één op vier
zou moeten toekomen met 5 à 6 ampère) en stroompannes
in de winter door de vele elektrische verwarmingsapparaten
zijn niet uitzonderlijk. De caravans en chalets zijn vaak
slecht of niet geïsoleerd, wat de stookkosten doet oplopen,
en zo kunnen we doorgaan. 63
61 STEVENS, A., DE NEVE, S., “Noodzakelijk achtergrondmateriaal: feiten en
cijfers”, in: Ter-zake, nr. 2, 2000, pp. 3-5.
62 DE DECKER, P., GOOSSENS, L., PANNECOUCKE, I. (red.), Wonen aan de
onderkant, Garant, Antwerpen, 2005, p. 234.
63 MEERT, H., “Campingbewoners verdienen beter”, in: Ter-zake, nr. 2, 2000,
pp. 52-59.
64 STEVENS, A., DE NEVE, S.,“Noodzakelijk achtergrondmateriaal: feiten en
cijfers”, in: Ter-zake, nr. 2, 2000, pp. 3-5.
65 Persbericht provincie Vlaams-Brabant, 23 maart 2010.