Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması, 2008 - Hacettepe Üniversitesi ...

8.4 Doğumların Planlanma Durumu
TNSA-2008’de planlanmayan ve istenmeyen doğumları belirlemek için kadınlara
araştırma tarihinden önceki son beş yıl içinde doğmuş olan tüm çocuklarının gebelikleri için
ve halen gebe olan kadınlara da mevcut gebelikleriyle ilgili olarak her bir gebeliğin istenen
zamanda gerçekleşmiş (“planlanan”) bir gebelik mi, daha sonra olması tercih edilen bir
gebelik mi, yoksa istenmemiş bir gebelik mi olduğu sorulmuştur. Bu sorulara verilen
cevaplar, çiftlerin doğurganlıklarını ne kadar başarıyla kontrol edebildiklerinin güçlü bir
göstergesidir. Bunlara ek olarak, bu veriler istenmeyen doğumların doğurganlık üzerindeki
etkisinin değerlendirilmesinde de kullanılabilir.
Doğurganlığın planlanması ile ilgili sorular oldukça zorlayıcıdır. Cevaplayıcıdan son
beş yıl içerisindeki süre boyunca bir veya birden fazla noktadaki isteklerini doğru bir şekilde
hatırlamaları ve onları net ve dürüst bir şekilde beyan etmeleri beklenmiştir. Rasyonelleştirme
tehlikesi daima söz konusu olmuştur; başlarda istenmeyen bir gebelik daha sonra çok sevilen
bir çocuk olabilir. Bu muhtemel algılama, hatırlama ve gerçeği söyleme sorunlarına karşılık
çeşitli araştırmaların sonuçları, doğumların planlanma durumuna yönelik sorulara verilen
cevapların oldukça makul olduğunu ve cevaplayıcıların istenmeyen ya da daha sonra istenen
gebelikleri söylerken samimi olduklarını göstermiştir. Hiç şüphesiz doğum sonrası
rasyonelleştirme ortaya çıkmaktadır ve dolayısıyla, istenmeyen doğumların gerçekte
olduğundan daha az yansıtılması bu yaklaşımda söz konusu olmaktadır.
Tablo 8.7’de doğum sırasına ve annenin doğum sırasındaki yaşına göre araştırmadan
önceki beş yıl içerisindeki doğumların ve halen devam eden gebeliklerin istenmesi, daha
sonra istenmesi veya hiç istenmemesi durumuna ilişkin yüzde dağılımı verilmektedir. Genel
olarak, araştırma tarihinden önceki son beş yıllık dönem içerisinde gerçekleşen doğumların
yüzde 71’i istenen zamanda gerçekleşmiş, yüzde 11’inin daha sonra olması tercih edilmiş ve
yüzde 18’i de istenmemiştir. İstenen doğumların oranı, TNSA-2003’e (yüzde 66) göre biraz
yüksektir.
Tablo 8.7 Doğurganlığın planlanması
15-49 yaşlarındaki kadınların araştırma tarihinden önceki beş yıl içinde gerçekleşen doğumların (araştırma sırasındaki gebelikler
dahil) planlanma durumunun, doğum sırasına ve annenin doğumdaki yaşına göre yüzde dağılımı, Türkiye 2008
İstemişti
Doğumun planlanma durumu
Daha sonra
isterdi İstememişti Cevapsız Toplam
Doğum
sayısı
Doğum sırası
1 90.1 8.5 1.2 0.2 100.0 1,357
2 74.4 15.9 9.1 0.5 100.0 1,148
3 59.7 12.7 27.5 0.2 100.0 621
4+ 42.7 4.2 52.1 1.0 100.0 761
Doğumda anne yaşı