Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması, 2008 - Hacettepe Üniversitesi ...

9.3 Bebek ve Çocuk Ölümlerindeki Farklılaşmalar
Tablo 9.2, bebek ve çocuk ölümlerindeki farklılaşmaları yerleşim yeri, bölge, annenin
eğitimi ve hanahalkı refahı gibi 4 farklı sosyo-ekonomik değişkene göre vermektedir. Bebek ve
çocuk ölümlerindeki farklılaşmalar her bir kategoride yeterli gözlem sayısına ulaşabilmek için
araştırmadan önceki on yıllık dönem için hesaplanmıştır. Araştırmadan önceki 10 yıllık dönemin
ölüm hızlarının hesaplanmasında temel alınmış olması, bu tahminlerin güvenilirliğini artırmış
olmasına karşın, bu sonuçların, örnekleme hatalarının yüksek olması nedeniyle, ihtiyatla
yorumlanmasında yarar bulunmaktadır.
Tablo 9.2 Sosyo-ekonomik özelliklere göre erken çocukluk dönemi ölüm hızları
TNSA-2008’den önceki on yıllık dönemde sosyo-ekonomik özelliklere göre neonatal, post-neonatal,
bebek, çocuk ve 5-yaş altı ölüm hızları, Türkiye 2008
Sosyo-ekonomik özellikler
Neonatal
ölüm hızı
(NN)
Post neonatal
ölüm hızı
(PNN) 1
Bebek
ölüm hızı
(1q0)
Çocuk
ölüm hızı
(4q1)
Beş-yaş altı
ölüm hızı
(5q0)
Yerleşim yeri
Kent 13 9 22 7 29
Kır 20 14 33 10 43
Bölge
Batı 9 7 16 10 26
Güney 17 13 30 6 35
Orta 12 9 22 1 23
Kuzey 16 8 24 3 27
Doğu 24 15 39 11 50
Seçilmiş NUTS 1 bölgeleri
İstanbul 2 6 9 14 23
Güneydoğu Anadolu 20 13 33 12 45
Eğitim
Eğitimi yok/İlk. bitirmemiş 23 18 41 12 53
İlköğretim birinci kademe 14 10 24 5 29
İlköğretim ikinci kademe ve üzeri 9 4 13 8 21
Hanehalkı refah düzeyi
En düşük 22 19 41 11 52
Düşük 19 11 30 9 38
Orta 10 6 16 4 21
Yüksek 11 7 18 4 23
En yüksek 7 4 12 9 20
Toplam 15 11 26 8 33
1 Bebek ve neonatal ölüm hızları arasındaki farktan hesaplanmıştır.
TNSA-2008 öncesindeki 10 yıllık dönem için hesaplanan bebek ölüm hızı 1,000 canlı
doğumda 26 olarak bulunmuştur. TNSA-2003 ve TNSA-1998’in öncesindeki 10 yıl için
hesaplanan bebek ölüm hızları ise sırasıyla 1,000 canlı doğumda 36 ve 48’dir. Bebek ölüm hızı,
kırsal yerleşim yerlerinde kentsel yerleşim yerlerine göre yaklaşık olarak yüzde 33 daha
yüksektir. Kentsel ve kırsal yerleşim yerlerinde görülen bu farklılık, daha çok postneonatal
dönemdeki farklılıkların bir sonucu olarak görülmektedir. Ölüm hızları bölgelere göre önemli
farklılaşmalar göstermektedir. Önceki demografik araştırmalarda olduğu gibi, bu araştırmada
da tüm ölüm hızları Doğu’da en yüksek düzeydedir. Annenin eğitim düzeyi ile çocuğun ölüm
riski arasında negatif bir ilişki bulunmaktadır. Bu durum, eğitimle birlikte annenin beslenme,
doğurganlığa ara vermek ya da sonlandırmak için kontraseptif kullanımı, doğum öncesi bakım,
çocuk hastalıkları, aşılanma ve tedavi konularında daha çok bilgi sahibi olması ile ilişkili
görülmektedir. TNSA-2008 sonuçları, özellikle postneonatal ölümlerin annelerin eğitimi
136 | Bebek ve Çocuk Ölümlülüğü