Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması, 2008 - Hacettepe Üniversitesi ...

13.5 Toplumsal Cinsiyet Rollerine Yönelik Tutumlar
Kadınların toplumsal cinsiyet rollerine yönelik tutumlarını daha iyi anlamak amacıyla,
TNSA-2008’de görüşülen kadınlara, ev içinde, sosyal ve politik hayatta kadınların rolleri ile
kız ve erkek çocukların eğitimine ilişkin olarak belirtilen ifadelere katılıp katılmadıkları
sorulmuştur. Kadınlar, “ailede önemli kararlar sadece ailenin erkekleri tarafından
alınmalıdır”, “kadın eşiyle aynı fikirde değilse bile tartışmamalıdır”, “erkek çocuğun eğitimli
olması kız çocuğun eğitimli olmasından her zaman daha iyidir”, “erkekler kadınlardan daha
akıllıdır” ve “kadınlar evlendiklerinde bakire olmalıdır” ifadelerine katıldıklarını
söylemişlerdir. Katılmadıkları ifadeler ise: “yemek, bulaşık, çamaşır, ütü ve temizlik gibi ev
işlerini erkekler de yapmalıdır”, “evli bir kadın ev dışında çalışmak istiyorsa çalışmalıdır”,
“kadınlar eşinden izin almaya gerek duymaksızın istediği yere gidebilir” ve “kadınlar
siyasette daha çok yer almalıdır” ifadeleridir.
Tablo 13.8, kadınların çeşitli ifadelere katılıp katılmama yüzdelerini, kadınların temel
özelliklerine göre göstermektedir. Kadınların, ilk grupta yer alan beş ifadeye katılma
oranlarının yüksek olması ve ikinci grupta yer alan dört ifadeye de katılmamaları, kararların,
daha çok erkeklere bırakıldığını ve geleneksel kadınlık rollerine yönelik eğilimin varlığını
yansıtan bir durum olarak değerlendirilebilir. Ülke genelinde kadınların büyük bir kısmı, ilk
gruptaki beş ifadeden “kadınlar evlendiklerinde bakire olmalıdır” (yüzde 80) ile “kadın eşiyle
aynı fikirde değilse bile tartışmamalıdır” (yüzde 41) ifadelerine genelde katılmaktadır.
Kadınların en az katıldıkları ifade ise “erkek çocuğun eğitimli olması kız çocuğun eğitimli
olmasından her zaman daha iyidir” olmuştur (yüzde 12). İkinci gruptaki ifadeler
değerlendirildiğinde ise, kadınların büyük bir bölümü “kadınlar eşinden izin almaya gerek
duymaksızın istediği yere gidebilir” ifadesine katılmamakta (yüzde 69), “evli bir kadın ev
dışında çalışmak istiyorsa çalışmalıdır” ifadesine ise en az katılmaktadırlar (yüzde 8).
Farklılaşmalar benzer olmasa da, ilk beş ifadeye katılma ve ikinci dört ifadeye
katılmama yüzdeleri, erkek rollerine ve geleneksel değerlere büyük oranda uymayı gösteren,
beş ve daha fazla çocuklu, kırsal alanda ve Doğu bölgesinde yaşayan, hiç eğitimi olmayan
veya ilkokulu bitirmemiş ve en düşük refah düzeyi kategorisindeki kadınlar arasında daha
yüksek olma eğilimindedir.
200 | Kadının Statüsü