Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması, 2008 - Hacettepe Üniversitesi ...

kadınlar arasında ilk evlenme yaşında
yaklaşık beş yıllık bir fark bulunmaktadır.
AİLE PLANLAMASI KULLANIMI
Aile Planlaması Bilgisi
Aile planlaması yöntemleri Türkiye’de
hemen her kadın tarafından bilinmektedir.
Görüşme yapılan kadınların tamamına
yakını en az bir modern yöntemi duyduğunu
bildirmiştir. RİA ve hap kadınlar arasında en
yaygın olarak bilinen gebeliği önleyici
modern yöntemlerdir. Bu yöntemleri erkek
kondomu, kadın sterilizasyonu ve gebeliği
önleyici iğne takip etmektedir.
Düzey ve Değişimler
Gerek halen evli kadınların, gerekse en az
bir kez evlenmiş kadınların yüzde 91’i
yaşamlarının bir döneminde gebeliği
önleyici bir yöntem kullanmışlardır. Ülke
genelinde, evli kadınların yüzde 73’ü
gebeliği önleyici yöntem kullanmaktadır. Bu
yöntemlerin yüzde 46’sı modern, yüzde
27’si geleneksel yöntemlerdir. En yaygın
kullanılan modern yöntem RİA’dır (yüzde
17) ve bunu erkek kondomu takip
etmektedir (yüzde 14). Geri çekme en
yaygın kullanılan geleneksel yöntem olmaya
devam etmektedir. Halen evli kadınların
yüzde 26’sı görüşme tarihinde geri çekme
kullandığını bildirmiştir.
Kullanımdaki Farklılıklar
Gebeliği önleyici yöntem kullanımı yaşa
göre değişmektedir. Evli kadınlar arasında
araştırma tarihinde herhangi bir yöntem
kullanma oranı, 35-39 yaş grubunda en
yüksektir (yüzde 84). Geri çekme
yönteminin kullanımı 40-44 yaş grubunda
en yüksek düzeye ulaşırken (yüzde 32), RİA
kullanımının en üst düzeyi 35-39 yaş
grubundaki kadınlarda (yüzde 23)
görülmektedir. Halen yöntem kullanımı
kentsel ve kırsal yerleşimlere, bölgelere,
eğitim düzeyine ve yaşayan çocuk sayısına
göre farklılaşmaktadır.
Yöntem Bırakma
Kullanılan gebeliği önleyici yöntemin
bırakılması, geliştirilmesi gereken program
alanlarını öne çıkardığı kadar bazı grupların
yöntem kullanımındaki sorunlarına da
dikkati çekmektedir. TNSA-2008 sonuçları,
yöntem kullananların yüzde 35’inin, bir
yöntemi kullanmaya başladıkları tarihten
itibaren 12 ay içinde bıraktıklarını
göstermektedir. Genelde kısa dönemli olarak
kullanılmayan RİA, en düşük yöntem
bırakma hızına sahiptir (yüzde 13). Cinsel
birleşme anında kullanılan yöntemlerin
bırakılması daha kolay olmaktadır. Örneğin
erkek kondomu kullananların yüzde 37’si
yöntem kullanımını bir sene içinde
bırakmaktadır. Gelecekte yöntem kullanma
isteğine bakıldığında, yöntem kullanmayan
evli kadınların yaklaşık yarısı ileride her
hangi bir zamanda gebeliği önleyici yöntem
kullanmak istedikleri görülmektedir.
Hizmet Sağlama
Türkiye’de gebeliği önleyici yöntemler için
en temel kaynak kamu sektörüdür. Halen
yöntem kullananların yüzde 61’i gebeliği
önleyici yöntemleri kamu sektöründen
sağlamaktadır. Kamu sektöründen hizmet
alanların yarısından fazlası modern
yöntemleri sağlık ocaklarından ya da
AÇSAP merkezlerinden edinmektedir.
Modern yöntem kullananların dörtte biri için
yöntem elde etmede ikinci kaynak ise
eczanelerdir.
İSTEYEREK DÜŞÜK
Toplamda, araştırma tarihinden önceki beş
yıllık dönemde gebeliklerin yüzde 22’si
canlı doğum olmadan sonlanmıştır. Göreli
olarak sayıca az olan ölü doğum yapan
kadınlarla karşılaştırıldığında isteyerek ve
kendiliğinden düşükler canlı doğum
Özet Bulgular | xvii