Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması, 2008 - Hacettepe Üniversitesi ...

Türkiye’de 18 yaş altındaki çocukların büyük çoğunluğu (yüzde 93) her iki ebeveyni
ile birlikte yaşamaktadır. Çocukların anne-babalarla birlikte yaşama durumu temel özelliklere
göre çok küçük farklılıklar göstermektedir, tek istisna yaştır. Beklendiği gibi her iki ebeveyni
ile birlikte yaşayan çocukların oranı artan yaşla birlikte azalmaktadır.
Çocukların yüzde 5’i sadece bir ebeveyn ile birlikte yaşamaktadır -yüzde 4’ü annesi
ile, yüzde 1’i ise babası ile birlikte yaşamaktadır. Çocukların yüzde 3’ü diğer ebeveyni
öldüğü için sadece bir ebeveyni ile birlikte yaşayamaktadır. 18 yaş altındaki çocuklar arasında
evlatlık olan çocukların (öz anne ve babasının herhangi biri ile birlikte yaşamayan çocuklar)
oranı sadece yüzde 2’dir. Benzer şekilde yetim çocukların (öz anne veya babasından herhangi
biri hayatta olmayan çocuklar) oranı da yüzde 2’dir.
2.3 Hanehalkı Nüfusunun Eğitimi
Eğitim düzeyi hanehalkı üyelerinin önemli özelliklerinden bir tanesidir. Üreme
davranışı, gebeliği önleyici yöntem kullanımı, çocuk sağlığı gibi pekçok olgu hanehalkı
üyelerinin eğitim düzeyinden etkilenmektedir. Türkiye’de 6 yaşında başlanan ilköğretim 8 yıl
sürmektedir. Temel eğitim olarak değerlendirilen 8 yıllık eğitim (birinci kademe 5 yıl; ikinci
kademe 3 yıl) 1997 yılından beri zorunludur. Dört yıllık bir ek süreyi gerektiren lise eğitimi
ise zorunlu değildir. Hanehalkı görüşmelerinden elde edilen bilgiler hem hanehalkı üyelerinin
eğitim durumlarına hem de çocuk ve yetişkinlerin eğitime katılımlarına ilişkin olarak
değerlendirilebilir.
2.3.1 Hanehalkı Üyelerinin Eğitim Düzeyi
Tablo 2.5.1 ve 2.5.2 altı yaş ve üstü de facto erkek ve kadın hanehalkı nüfusunun
eğitim düzeyine ve temel özelliklere göre dağılımını göstermektedir. Sonuçlar erkekler ve
kadınlar arasındaki eğitime katılım farklılıklarının halen devam ettiğini göstermektedir. Genel
olarak, kadınlar erkeklerden daha az eğitimlidir. TNSA-2008 kapsamındaki hanehalklarında
kadınların yüzde 33’ü ya hiç eğitim almamış, ya da ilkokulu tamamlamamışken bu rakam
erkeklerde yüzde 20’dir. Kadınların dörtte biri, erkeklerin ise üçte biri lise ve üzeri eğitime
sahiptir. Erkek nüfusun ortanca eğitim süresi 5.1 yıldır, bu değer kadınların ortanca eğitim
süresine göre 0.6 yıl daha uzundur (4.5 yıl). Eğitim seviyelerindeki değişimin birbirini takip
eden kuşaklar için ayrı ayrı incelenmesi, hem erkeklerde hem de kadınlarda zaman içinde
eğitime katılımın belirgin şekilde arttığını ortaya koymaktadır. Örneğin, 20-24 yaş grubunda
yer alan erkeklerin ortanca eğitim süresi (10.4), 40-44 yaş grubunda yer alan erkeklerin iki
katıdır (5.0). Benzer bir eğilim kadınlar arasında da göze çarpmaktadır. Kadınlar ve erkekler
arasındaki eğitime katılım farklılıkları halen devam etmesine rağmen fark genç kuşaklarda
azalmıştır. Beklendiği gibi kentsel alanlarda yaşayanların kırsal alanlarda yaşayanlara göre
eğitime katılımları daha yüksektir ve eğitimde kalma süreleri daha uzundur. Bununla birlikte,
eğitime katılımda cinsiyet farklılıkları kentsel alanlarda, kırsal alanlardan daha belirgindir.
Kentsel alanlarda yaşayan erkekler arasında ortanca eğitim süresi 6.6 yıldır, bu süre kentte
yaşayan kadınların ortanca süresinden (4.7 yıl) iki yıl daha fazladır. Kırsal yerleşim yerlerinde
aradaki fark çok daha azdır, ortanca eğitim süresi erkekler için 4.6 yıl, kadınlar için ise 4.1
yıldır.
Hanehalkı Nüfusu ve Konut Özellikleri | 23