Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması, 2008 - Hacettepe Üniversitesi ...

1.3 İdari Bölünüş ve Politik Örgütlenme
Cumhuriyet’in kuruluşundan bu yana Türkiye’nin yönetim yapısını 1924, 1961, ve
1982 anayasaları şekillendirmiştir. Bu anayasalar, Türkiye’nin parlamenter sisteme dayalı bir
Cumhuriyet olduğunu ve halk iradesinin Türkiye Büyük Millet Meclisi’nce (TBMM) temsil
edildiğini vurgulamaktadır. Her üç anayasada da temel bireysel, toplumsal ve siyasal haklar
benimsenmiş olup güçler ayrılığı (yasama, yürütme ve yargı) ilkesi kabul edilmiştir.
Cumhuriyet’in yasama organı TBMM’dir. TBMM dört yılda bir yapılan seçimlerle
göreve getirilen 550 milletvekilinden oluşmaktadır. Cumhurbaşkanı ise beş yıllık bir görev
süresi için TBMM tarafından seçilir. Yürütme organı olan Bakanlar Kurulu, Başbakan ve
Bakanlardan meydana gelir. Yargı organları ise Anayasa Mahkemesi, Yargıtay, Askeri
Yargıtay, Danıştay, idari ve adli mahkemeler ile askeri mahkemelerden oluşur.
Türkiye idari olarak 81 ile ayrılmıştır. Bu iller de kendi içlerinde yönetimsel olarak
ilçe, bucak, ve köy olarak ayrılırlar. İl, bakanlar kurulu tarafından atanan, Cumhurbaşkanı’nın
onayladığı ve merkezi hükümete karşı sorumlu olan vali tarafından yönetilir. İlin en yüksek
düzeyde yöneticisi olan vali, hükümetin politikalarını yürütmek, ilin genel yönetimini
denetlemek, başkent Ankara’daki merkezi hükümet tarafından atanan çeşitli bakanlık
temsilcilerinin çalışmalarının koordinasyonunu sağlamak ve kendisine tanınan yetkilerle il
içindeki kanun ve düzeni korumakla yükümlüdür.
Beş yılda bir yapılan yerel seçimlerle göreve gelen yerel yönetimler (belediyeler),
belediye başkanı ve belediye meclisi üyelerince yönetilirler. Nüfusu 2,000’den fazla olan her
yerleşim yerinde bir belediye yönetimi olması yasa gereğidir. Elektrik, su ve gaz hizmetleri,
yol yapımı ve bakımı, kanalizasyon ve çöp toplama gibi altyapı hizmetlerini belediye sınırları
içinde sunmak belediyelerin görevleri arasındadır. Eğitim ve sağlık hizmetleri esasen merkezi
hükümet tarafından sağlanmakla beraber, metropollerdeki belediyeler de kendi sınırları içinde
düşük ekonomik ve sosyal koşullarda yaşayanlara sınırlı sağlık hizmeti vermektedirler.
1.4 Toplumsal ve Kültürel Özellikler
Toplumsal ve kültürel açıdan çeşitlilik içeren bir yapıya sahip olan Türkiye’de
‘modern’ ve ‘geleneksel’ yaşam biçimleri toplumda bir arada yer almaktadır. Metropolitan
alanlarda yaşayanların çoğunluğunun hayata bakışları, Batı ülkeleriyle benzerlik gösterir.
Buna karşın, metropollerin varoşlarında, ülkenin kırsal kesiminde yaşayanlar görece daha
tutucu ve geleneksel bir bakışa sahiptirler. Aile bağları halen güçlüdür ve toplumsal
değerlerin, tutumların, istek ve hedeflerin oluşması üzerinde etkilidir. Kanunların cinsiyet
eşitliği anlamında oldukça liberal oldukları söylenebilirse de, toplumsal hayata bir çok yönden
egemen olan ataerkil yapının değerleridir.
Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının büyük çoğunluğu Müslüman’dır. Nüfusun
yaklaşık yüzde 98’i İslam dinine bağlıdır. Türk Toplumu’nun zengin kültürü imparatorluk
döneminden günümüze gelen etnik yapısıyla ilişkilidir.
Giriş | 3