Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması, 2008 - Hacettepe Üniversitesi ...

ÇOCUK SAĞLIĞI 11
Sabahat Tezcan, Elif Kurtuluş Yiğit ve F. Hande Tunçkanat
Bu bölüm Türkiye’deki beş yaş altı çocukların yaşama olasılıklarını etkileyebilecek bazı
temel etmenleri incelemektedir. Bu bölümde, öncelikle doğum ağırlığı ve boyuna ilişkin TNSA-
2008 sonuçları, daha sonra da aşılanma durumu ve ishal tedavisine ilişkin bulgular sunulmuştur.
11.1 Çocuğun Doğumdaki Ağırlığı ve Büyüklüğü
TNSA-2008 soru kâğıdında araştırmadan önceki beş yıl içersinde meydana gelen tüm
canlı doğumlar için doğum ağırlığı, varsa bebeğin kilosunun yazıldığı karttan ya da annenin
beyanından elde edilmiştir. Buna ek olarak, annelere, çocuğun doğumundaki büyüklüğüne
ilişkin sübjektif değerlendirmesi de sorulmuştur. Tablo 11.1, araştırma tarihinden önceki son beş
yıl içerisinde meydana gelen canlı doğumların, rapor edilen ya da annenin çocuğun
doğumundaki büyüklüğüne ilişkin kişisel değerlendirmesinden elde edilen doğum ağırlıklarının
temel özelliklere göre yüzde dağılımını vermektedir. Doğumda 2.5 kilogramdan daha az bir
ağırlığa sahip olan, “çok küçük” ya da “ortalamadan küçük” olarak belirtilen çocuklar,
yaşamlarının ilk yıllarında ortalamadan daha yüksek ölüm riski altındadırlar.
Genel olarak bakıldığında Tablo 11.1, TNSA-2008’den önceki son beş yıl içinde
meydana gelen her on canlı doğumdan sekizi için doğum ağırlığının bildirildiğini
göstermektedir. Doğum ağırlığı, altı veya daha ileri doğum sırasına sahip olan, kırsal alanlarda,
Doğu, Ortadoğu veya Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde doğan, düşük eğitim ve refah düzeyine
sahip anneler tarafından dünyaya getirilen çocuklar için daha az bilinmektedir.
Doğum kilosu belirtilen çocuklardan yüzde 11’i düşük doğum ağırlığına (2.5 kg.’dan az)
sahiptir. Bebeklerin sırasıyla yüzde 11’i ve yüzde 14’ü anneleri tarafından “çok küçük” ve
“ortalamadan daha küçük” olarak değerlendirilmişlerdir. Her ne kadar aradaki fark büyük
olmasa da, gerek düşük doğum ağırlıklı, gerekse anneleri tarafından “çok küçük” veya
“ortalamadan daha küçük” olarak nitelendirilen bebeklerin yüzdesi, 35 ve daha yukarı yaşlardaki
anneler arasında, daha genç annelerin bebeklerine kıyasla daha yüksektir. Düşük doğum ağırlığı
ve anneler tarafından doğduğunda “çok küçük” ya da “ortalamadan küçük” olarak
değerlendirilme, dört ve üzeri doğum sırasındaki çocuklar arasında, düşük doğum sırasına sahip
çocuklar arasında olduğundan daha yaygındır.
Çocuk Sağlığı | 159